نشست سران ناتو برای برجسته کردن نفوذ رو به رشد روسیه و چین در آفریقا

در حالی که تهاجم روسیه به اوکراین مسلماً بر نشست آتی ناتو در مادرید تسلط خواهد داشت، مفهوم استراتژیک جدید اتحاد – سند کاری اصلی آن برای دهه آینده – باید با نفوذ فزاینده روسیه و چین در آفریقا مقابله کند.

اسپانیا به عنوان میزبان این اجلاس که از سه شنبه تا پنج شنبه برگزار می شود، می خواهد بر نزدیکی خود به آفریقا تاکید کند، زیرا در سند جدیدی که چشم انداز ناتو از چالش ها و وظایف امنیتی خود را برای تمرکز بیشتر بر جناح جنوبی اروپا لابی می کند.

اسپانیا و سایر کشورهای عضو بی سر و صدا به ائتلاف غربی فشار می آورند تا بررسی کند که چگونه امثال مزدوران واگنر روسیه نفوذ کرملین را به این قاره گسترش می دهند، در حالی که چین بی سر و صدا حضور خود را تقویت می کند.

مفهوم استراتژیک مهم ترین سند ناتو پس از پیمان آتلانتیک شمالی در سال 1949 است که حاوی این ماده کلیدی است مبنی بر اینکه حمله به یک عضو به عنوان حمله به همه تلقی می شود. ارزیابی امنیتی تقریباً هر دهه به روز می شود تا دستور کار امنیتی غرب بازنشانی شود.

نسخه فعلی که در سال 2010 در لیسبون تصویب شد، خطر یک جنگ متعارف در قلمرو ناتو را “کم” اعلام کرد. این به صراحت به نگرانی در مورد بی ثباتی در آفریقا اشاره نکرد.

در آن زمان، ائتلاف بی تفاوتی را بزرگترین تهدید نظامی خود می دانست. شکایات ایالات متحده مبنی بر اینکه برخی از اعضای اروپایی حق الزحمه خود را پرداخت نمی کنند به شدت در مذاکرات سران برجسته شد.

ده ها سال به جلو، و دیدگاه بسیار متفاوت با مقر ناتو در بروکسل به نظر می رسد. پس از اینکه روسیه جنگ را به مرزهای شرقی اتحاد نزدیک کرد، ناتو تلاش کرده است تا مجموعه ای از تسلیحات قدرتمندتر را در اختیار اوکراین قرار دهد و از خطر واقعی کشاندن به جنگ جلوگیری کند.

اما به نظر می رسد که در میان اعضای ناتو که به اجلاس مادرید می روند، اجماع وجود دارد که در حالی که روسیه همچنان نگرانی شماره 1 دارد، این اتحاد باید به گسترش دیدگاه خود در سطح جهانی ادامه دهد. موضع اسپانیا برای تمرکز بیشتر بر “جنوب” در میان بریتانیا، فرانسه و ایتالیا مشترک است.

جایگاه قابل توجه واگنر در کشورهای درگیر درگیری برجسته شد

از نظر آنها، چالش‌های امنیتی در آفریقا از این نشات می‌گیرد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه ظاهراً برای بازگرداندن شکوه امپراتوری روسیه و همچنین چین گسترده به بن‌بست رسیده است.

روسیه به لطف حضور مزدوران خود در منطقه ساحل، یک گستره نیمه خشک از سنگال تا سودان که از نزاع های سیاسی، تروریسم و ​​خشکسالی رنج می برد، مورد توجه قرار گرفته است.

خوزه آلبارس، وزیر امور خارجه اسپانیا گفت: «هر بار که با وزرای ناتو ملاقات می‌کنم، به دلیل بی‌ثباتی که در مرزهای جنوبی ناتو و به‌ویژه وضعیت منطقه ساحل در حال حاضر مشاهده می‌کنیم، حمایت متحدان کامل است».

کرملین ارتباط با گروه واگنر را رد می‌کند، علی‌رغم اینکه رهبری آن را تزیین می‌کند و به آن اجازه می‌دهد در اموال وزارت دفاع روسیه آموزش ببیند، و مشارکت جبهه و مرکز این گروه در الحاق شبه جزیره کریمه اوکراین در سال 2014 و جنگ در دونباس.

این شرکت نظامی خصوصی با ارتباط با نئونازی‌ها و افراط‌گرایان راست افراطی نیز در جنگ سوریه شرکت کرده و از آن زمان در لیبی، مالی، سودان و جمهوری آفریقای مرکزی جای پای خود را ایجاد کرده است.

در مالی، سربازان واگنر در حال پر کردن خلاء ناشی از خروج قدرت استعماری سابق فرانسه هستند. در سودان، پیشنهاد روسیه برای اتحاد اقتصادی، وعده ایجاد پایگاه دریایی در دریای سرخ را به این کشور داد.

در جمهوری آفریقای مرکزی، جنگنده های واگنر از معادن طلا و الماس این کشور محافظت می کنند. پوتین در ازای آن متحدان و منابع دیپلماتیک به دست می آورد.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه مدت‌هاست که خواستار «دخالت بیشتر» ناتو در منطقه ساحل شده است. اکنون که واگنر به مالی نقل مکان کرده است، مقامات فرانسوی تأکید کردند که مزدوران واگنر به نقض حقوق بشر در جمهوری آفریقای مرکزی، لیبی و سوریه متهم شدند.

خاویر سولانا، دبیرکل سابق ناتو گفت که کمپین نظامی وحشیانه روسیه در حمایت از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه در طول جنگ داخلی طولانی‌مدت کشورش، این کشور را جسورتر کرد.

سولانا به آسوشیتدپرس گفت: «سوریه به (روس‌ها) این احساس را داد که می‌توانند در آن بخش از جهان فعال‌تر باشند. آنها روابط بسیار خوبی با الجزایر دارند و (…) از مردمان نوع واگنر در ساحل، که ظریف هستند، دارند.”

او گفت که با خطر بدتر شدن بی ثباتی ساحل، مراکش و الجزایر، “بخش جنوبی ناتو، برای پرتغال، اسپانیا، یونان و غیره، آنها مایلند چشمی به آن بخش از جهان داشته باشند.”

جنگ ترکیبی و تاکتیک های مهاجرت

ایتالیا یکی دیگر از اعضای ناتو است که با فضای سیاسی آن سوی دریای مدیترانه هماهنگ است. پایگاه فرماندهی نیروی مشترک ناتو این کشور در ناپل، که در سال 2017 یک مرکز جنوبی با تمرکز ویژه بر تروریسم، رادیکال‌سازی، مهاجرت و سایر مسائل امنیتی ناشی از شمال آفریقا و خاورمیانه افتتاح کرد.

فرانچسکو ماریا تالو، سفیر ایتالیا در ناتو، در مصاحبه ای در ماه می با خبرگزاری ایتالیایی آنسا گفت که بحران های بشردوستانه در آفریقا باید همه متحدان ناتو را نگران کند.

تالو گفت: «در نزدیکی ما آفریقا وجود دارد، با یک میلیارد نفر در خطر فقر، که به دلیل ناامنی غذایی، تروریسم و ​​تغییرات آب و هوایی تشدید شده است، همه عواملی که با هم ترکیب می‌شوند تا ناامنی ایجاد کنند. و روسیه نیز در آنجا حضور دارد.»

اهمیت آن سوی دریای مدیترانه در طول سال گذشته به دلیل یک سری بحران های دیپلماتیک مربوط به مراکش و الجزایر و رقابت آنها بر سر سرنوشت صحرای غربی، مستعمره سابق اسپانیا، به طرز دردناکی برای اسپانیا آشکار شد.

در بحبوحه اختلافات، کاهش امنیت مرزی به مهاجران اجازه ورود به خاک اسپانیا را داد و تهدیدهایی برای تامین انرژی وجود داشت. تحلیلگران هر دو را تاکتیک‌های «جنگ ترکیبی» می‌دانند که دولت‌ها از آنها علیه سایر کشورها استفاده می‌کنند.

بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا ماه گذشته در سخنرانی خود در مادرید به مشکلات ناشی از سال گذشته اشاره کرد که بلاروس، متحد پوتین، ظاهراً مهاجران را تشویق کرد تا از مرزهای خود به لهستان و سایر کشورهای همسایه عبور کنند.

والاس گفت: «اگر امثال واگنر کنترلی را که در اختیار دارند یا می‌خواهند در مکان‌هایی مانند لیبی یا آنچه که ما می‌بینیم در مالی انجام می‌دهند، به دست آورند، فکر نکنید که اسپانیا از آن دست نخورده خواهد بود».

چین بی سر و صدا شبکه نظامی خارج از کشور می سازد

همچنین انتظار می‌رود که ناتو در سند راهبردی جدید اشاره‌ای به گستره نظامی رو به رشد چین در داخل و خارج از اقیانوس آرام داشته باشد.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل سازمان ملل ماه گذشته در مادرید گفت: «چین به روسیه پیوسته و آشکارا حق هر کشوری برای انتخاب مسیر خود را به چالش کشیده است».

در ماه مه، ژنرال ارتش ایالات متحده، استفان جی تاونسند، فرمانده فرماندهی ایالات متحده در آفریقا، هشدار داد که چین در حال تلاش برای ایجاد یک پایگاه دریایی نظامی در سواحل اقیانوس اطلس آفریقا است.

او گفت که چین “بیشترین کشش” را برای ایجاد پایگاه در گینه استوایی دارد، یک دیکتاتوری کوچک نفت خیز که زمانی تنها مستعمره اسپانیا در جنوب صحرای آفریقا بود.

چین تنها دارای یک پایگاه نظامی خارجی است که در جیبوتی در شرق آفریقا واقع شده است – اما بسیاری معتقدند که ارتش آزادیبخش خلق این کشور مشغول ایجاد یک شبکه نظامی در خارج از کشور است، حتی اگر از اصطلاح “پایگاه” استفاده نکند.

ناتو از رهبران ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزلند برای نشان دادن علاقه خود به آسیا و اقیانوسیه به این اجلاس دعوت کرده است.

وزیر امور خارجه موریتانی، مستعمره سابق فرانسه در غرب آفریقا، نیز برای شرکت در یک شام کاری وزرای خارجه دیگر در نشست ناتو دعوت شده است.

ناتو گفت این کشور که با صحرای غربی، الجزایر، مالی و سنگال هم مرز است، “از نزدیک با کارهای مقدماتی” برای گزارش مفهوم استراتژیک جدید مرتبط است.