ترکیه: اردوغان در آب های ژئوپلیتیکی بدون هیچ مسیر مشخصی حرکت می کند

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در حالی که کشورش برای افتتاح اولین راکتور هسته ای ساخت روسیه آماده می شود، در 27 آوریل منتظر دیدار ولادیمیر پوتین است.

کرملین این دیدار را – که یک ماه پس از صدور حکم بازداشت رئیس‌جمهور روسیه از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی انجام می‌شود، تایید نکرده است.

اما این بدان معنا نیست که او نمی تواند از ترکیه بازدید کند، زیرا این کشور بخشی از معاهده رم نیست که دادگاه را ایجاد کرد.

اردوغان که این دعوت نامه را صادر کرد، همچنین یکی از مذاکره کنندگان اصلی در پشت یک توافق مهم بود که دریای سیاه را برای صادرات غلات باز کرد.

اما به نظر می رسد که او در آب های ژئوپلیتیک بدون مسیر مشخصی حرکت می کند.

رابطه آنکارا با مسکو و کیف

آنکارا از زمان آغاز جنگ در اوکراین روابط پیچیده ای با مسکو و کیف داشته است.

از یک سو، ترکیه – با سازمان ملل – به باز کردن یک کریدور دریایی امن کمک کرد که ترس از کمبود مواد غذایی را که کل جهان را تهدید می کرد، کاهش داد.

از آن زمان تاکنون هزار قایق با بیش از 23 میلیون تن غلات از بنادر اوکراین خارج شده اند. آنکارا همچنین هواپیماهای بدون سرنشین را در اختیار ارتش اوکراین قرار داده است.

از سوی دیگر ترکیه تنها کشور ناتو بود که تحریم ها علیه مسکو را رعایت نکرد. همچنین همکاری های انرژی با این کشور را تقویت کرده است و روس ها نیروگاه هسته ای آکویو آن را خواهند ساخت.

به گفته تحلیلگران بین المللی مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک در فنلاند، ترکیه همچنین مقدار گاز و نفتی را که از روسیه دریافت می کند افزایش داده است و سپس آن را برای فروش به اتحادیه اروپا و ایالات متحده پالایش می کند.

بنابراین، این جنگ اردوغان را به یک میانجی مشیت تبدیل کرده است، اقدامی که او بدون به خطر انداختن روابط خود با پوتین انجام داده است و از آن نیز سود برده است.

آردا تونجا، اقتصاددان ترک می‌گوید: «چالش ترکیه این است که خودش را تعریف کند، جایی که ایستاده است.

اگر اپوزیسیون پیروز شود، ترکیه در کنار غرب قرار خواهد گرفت. این بدان معنا نیست که غرب دنیای کاملی است. غرب نیز مشکلات زیادی از نظر دموکراسی و حقوق سیاسی دارد.

وقتی به وضعیت انگلستان، مجارستان و لهستان نگاه می‌کنید، عکس‌های خیلی خوبی هم در آنجا نمی‌بینید. اما حداقل غرب تمایل به داشتن ساختارهای دموکراتیک دارد.»

شورشی ناتو

در حالی که ترکیه یکی از اعضای ناتو است، معمولاً مسیر جداگانه ای را در اتحاد آتلانتیک طی می کند. این کشور به فنلاند اجازه ورود داده است، اما همچنین در مقابل سوئد که آن را به حمایت از تروریست ها متهم می کند، قدرت خود را نشان می دهد.

در دسامبر گذشته، اردوغان مستقیماً تهدید کرد که یکی از شرکای ناتو را در پاسخ به آنچه که ادعا می‌کرد استقرار نظامی در جزایر یونانی در شرق دریای اژه است، حمله خواهد کرد. رئیس جمهور ترکیه گفته است که “یک موشک می تواند در آتن فرود بیاید”.

مناقشه بر سر مناطق در دریای اژه از سال 1996 ادامه دارد. آنکارا می خواهد به دنبال نفت در این منطقه باشد و آتن ادعا می کند که آب های سرزمینی متعلق به خود است.

با این حال، زمین لرزه های ویرانگری که در ماه فوریه ترکیه و سوریه را لرزاند، اولویت های آنکارا را تغییر داده است. و اگرچه به نظر می رسد این یک موضوع فراموش شده است، اما ترکیه همچنان یک کشور نامزد عضویت در اتحادیه اروپا است.

در عین حال، برخی از چهره‌های برجسته اتحادیه اروپا نگرانی‌هایی را درباره دولت آنکارا مطرح کرده‌اند. در ماه دسامبر، ناچو سانچز آمور، گزارشگر پارلمان اروپا، گفت: “ژئوپلیتیک بهانه ای برای کمبود دموکراسی نیست.” و همچنین از «عدم پیشرفت» و «اقتدارگرایی» دولت که با «دفاع از ارزش‌های دموکراتیک» همخوانی دارد، صحبت کرد.

به گفته Tunca: “مردم این موضوع را در اینجا در ترکیه به کلی فراموش کردند. برای بسیاری از مردم، برای بسیاری از جناح های جامعه واضح است که عضویت در اتحادیه اروپا یک رویا است، نه دیگر واقعیت. تمایل شدیدی برای گرد هم آمدن و ادغام این دو طرف زیر یک چتر.”

با این حال، اتحادیه اروپا در مورد مسائلی مانند مهاجرت به ترکیه نیاز دارد.

حدود 4 میلیون پناهنده در این کشور وجود دارد. بروکسل یک مکانیسم مالی ایجاد کرده است که قبلاً 6 میلیارد یورو را برای آنکارا بسیج کرده است تا مانع از رسیدن آنها به یونان شود، حتی اگر شرایط بشردوستانه در این کشور سؤالاتی را ایجاد کند.

اردوغان در حال نزدیک شدن به دولت بشار اسد در دمشق بوده و پیش از این نیز اعلام کرده است که مایل است شاهد بازگرداندن 1 میلیون آواره سوری به کشور خود باشد.