انفجار کیهانی در سال گذشته ممکن است “درخشنده ترین” باشد که تاکنون دیده شده است | ستاره شناسی

به گفته ستاره شناسان، انفجار کیهانی که سال گذشته ابزارهای فضایی را کور کرد، ممکن است درخشان ترین انفجاری باشد که تاکنون دیده شده است.

این انفجار در فاصله 2 میلیارد سال نوری از زمین رخ داد و پالسی از تشعشعات شدید را تولید کرد که در اکتبر سال گذشته منظومه شمسی را در نوردید.

این رویداد کیهانی، که به عنوان انفجار پرتو گاما (GRB) شناخته می‌شود، برخی از قوی‌ترین و درخشان‌ترین انفجارها را در کیهان ایجاد کرد و آشکارسازهایی را در فضاپیماهای متعدد به راه انداخت.

انفجار اکتبر به قدری استثنایی تلقی شد که اخترشناسان می گویند درخشان ترین انفجار در تمام دوران از آغاز تمدن بشری بوده است.

دکتر دان پرلی، از موسسه تحقیقاتی اخترفیزیک دانشگاه جان مورز لیورپول، که این رویداد را با تلسکوپ لیورپول دانشگاه در جزیره لاپالما اسپانیا دنبال کرد، گفت: «هیچ چیزی در تجربه بشری وجود ندارد که از راه دور به چنین ریزشی نزدیک باشد. از انرژی هیچ چی.”

گرچه GRB ها تنها چند ثانیه دوام می آورند، اما GRB به اندازه ای انرژی تولید می کند که خورشید در طول عمر خود ساطع می کند.

پرلی گفت که این رویداد با نام GRB 221009A “مقدار خارق العاده ای از انرژی” تولید کرد و افزود: “مطمئناً این بالاترین مقدار ثبت شده برای انفجار پرتو گاما است.”

این انفجار اکثر ابزارهای پرتو گاما را در فضا کور کرد، به این معنی که اخترشناسان نمی‌توانستند شدت واقعی تابش را که مشابه آن هر 10000 سال یک بار رخ می‌دهد، اندازه‌گیری کنند.

دانشمندان مجبور شدند هزینه انرژی خود را از داده های گذشته و حال بازسازی کنند، با تجزیه و تحلیل 7000 GRB نشان می دهد که GRB 221009A 70 برابر روشن تر از هر چیزی است که تاکنون دیده شده است.

به گفته آژانس فضایی اروپا، این انفجار حدود یک گیگاوات نیرو در جو فوقانی زمین – معادل انرژی خروجی یک نیروگاه – رسوب کرد.

ستاره شناسان بر این باورند که GRB 221009A نتیجه یک ستاره عظیم است که به درون خود فرو می ریزد و سیاهچاله ای را تشکیل می دهد.

پرلی افزود: جرم این ستاره چندین برابر خورشید بود، احتمالاً 20 برابر یا بیشتر.

GRB ها همچنین یک ابرنواختر تولید می کنند، اما ستاره شناسان هنوز مشخص نکرده اند که آیا در این مورد اتفاق افتاده است یا خیر.

تصور می‌شود که GRB 221009A بسیار درخشان بود زیرا در مقایسه با سایر GRB‌های شناخته‌شده بسیار به زمین نزدیک‌تر بود و پرتو تابش الکترومغناطیسی اتفاقاً در جهت سیاره بود.

اندرو لوان، استاد اخترفیزیک در دانشگاه رادبود در نایمخن، هلند، می‌گوید: «ما نمی‌توانیم به طور قاطع بگوییم که یک ابرنواختر وجود دارد، که با توجه به درخشندگی انفجار شگفت‌آور است.

«اگر آنجا باشد، خیلی کمرنگ است. ما قصد داریم به جستجو ادامه دهیم، اما این امکان وجود دارد که کل ستاره به جای انفجار مستقیماً در سیاهچاله سقوط کرده باشد.

GRB ها معمولاً توسط یک موج ضربه ای دنبال می شوند که تابش انرژی کمتری را منتشر می کند که به عنوان پس درخشش شناخته می شود و به تدریج در طول زمان محو می شود.

این یافته ها در دو مقاله جداگانه در مجله Astrophysical و Astrophysical Journal Letters گزارش شده است.