فیلم به بررسی زندگی پارالمپینی می پردازد که لحظه مرگ خود را انتخاب کرد | کمک به مردن

ماریکه وروورت در سن 40 سالگی در روز سه شنبه 22 اکتبر 2019 حدود ساعت 20:15 درگذشت. او در خانه‌اش در دیست در شمال شرقی بلژیک بود، والدین و عزیزانش در کنار بالین او بودند و یک مهمانی کوچک با دوستانش دنبال می‌کردند. همه چیز دقیقاً همانطور بود که او برنامه ریزی کرده بود.

وروورت، رکورددار شکستن پارالمپیک با یک بیماری غیرقابل درمان و تحلیل برنده که باعث درد شدید او شد، بر اساس قانون اتانازی بلژیک بمیرد. اکنون یک فیلم مستند در حال اکران در زادگاهش فلاندر، داستان آخرین سال های زندگی او و چگونگی انتخاب لحظه مرگش را بازگو می کند.

پولا راپاپورت، مستندساز فرانسوی-آمریکایی، هنگام خواندن مقاله‌ای در روزنامه درباره این ورزشکار بلژیکی در پارالمپیک ۲۰۱۶ ریو، به طور تصادفی با داستان وروورت برخورد کرد. وروورت در مسابقات 400 متر و 100 متر با ویلچر T52 یک نقره و برنز را در ریو به دست آورده بود و به طلا و نقره ای که چهار سال قبل در المپیک لندن به دست آورده بود، اضافه کرد. اما بسیاری از روزنامه‌نگاران فقط می‌خواستند بدانند که این ورزشکار چه زمانی می‌میرد، زیرا مطبوعات بین‌المللی گزارش رسانه‌های بلژیکی را دریافت کردند که او اوراق اتانازی خود را ثبت کرده است.

تیتر یکی از روزنامه‌های بریتانیایی این بود: «من به دنبال طلا می‌روم، سپس خودم را می‌کشم». وروورت برای رسانه های جهان در ریو توضیح داد که واقعیت تا حدودی متفاوت بود. او قصد نداشت در عرض دو هفته پس از خروج از سکوی مدال بمیرد، اما در سال 2008 برگه های خود را برای اتانازی امضا کرده بود، اقدامی که به گفته او او را از خودکشی نجات داده است. او به خبرنگاران گفت: “با اتانازی مطمئن هستید که یک مرگ نرم و زیبا خواهید داشت.” احساس آرامش، احساس استراحت در بدنم وجود دارد که می توانم انتخاب کنم تا کجا پیش بروم.»

راپاپورت بلافاصله مجبور شد. او به آبان نیوز گفت: «من بسیار تحت تأثیر یک زن جوان، زیبا و یک زن ورزشکار شگفت‌انگیز قرار گرفتم و دیدم که بیماری او در نهایت او را به جایی می‌برد که جوان‌تر از بسیاری از مردم می‌میرد». و او دید که حق انتخاب سرنوشتش، هر چه که باشد، آنقدر به او آزادی عاطفی داد که می توانست از آن نقطه به طور کامل زندگی اش را بگذراند.»

وروورت 14 ساله بود که برای اولین بار علائمی را تجربه کرد که بعداً به عنوان یک بیماری دژنراتیو غیر قابل درمان ستون فقرات تشخیص داده شد که باعث پاراپلژی شد.

او در این فیلم بازگو می کند که چگونه در سال 2007 با وخامت حالش به خودکشی فکر کرد و او را از شرکت در مسابقات مرد آهنی و سه گانه “که زندگی من بود” باز داشت. پس از گذراندن یک روش طولانی، که به گفته او نیاز به رضایت سه پزشک و صحبت با یک روانپزشک داشت، او اوراق اتانازی خود را دریافت کرد. او در این فیلم می گوید: «انگار چیزی سنگین از روی من افتاد. “شما زندگی خود را در دستان خود دارید و می توانید بگویید چه زمانی کافی است.”

بلژیک یکی از معدود کشورهایی است که کمک به مرگ در آن قانونی است. شرایط سخت است: فرد باید “در یک وضعیت پزشکی بدون امید” و وضعیت “مداوم و غیر قابل تحمل” رنج جسمی یا روانی باشد که قابل کاهش نیست. همچنین باید ثابت شود که توانایی ذهنی برای تصمیم گیری دارند و تحت فشار خارجی نیستند. در سال 2021، 2700 نفر با اتانازی به زندگی خود پایان دادند، اگرچه بر خلاف Vervoort اکثریت آنها بالای 60 سال داشتند. فقط 1.5٪ زیر 40 سال داشتند.

اگرچه این قانون در بلژیک به طور گسترده مورد حمایت قرار می گیرد، اما این قانون بدون منتقد نیست و برخی افراد زمانی که معتقدند به اشتباه به بستگانشان برای مرگ کمک شده است، با چالش های قانونی روبرو شده اند.

راپاپورت، که در نیویورک زندگی می کند، در دسامبر 2016 به همراه همسر و شریک فیلمسازش، ولفگانگ هلد، به خانه وروورت در دیست، شرق فلاندر رفت. آنها ساعت ها صحبت کردند. راپاپورت به یاد می آورد: «مصاحبه بسیار بسیار خوبی بود. چالش ها و معضلات اخلاقی ساخت این مستند در همان جلسه اول زمانی که وروورت دچار تشنج شد و بیهوش شد، بیان شد. او در تنفس مشکل داشت و من مطمئن نبودم که شاید او جلوی چشم ما می میرد. راپاپورت گفت: خیلی وحشتناک بود. در نهایت، پس از احضار کمک، وروورت دوباره زنده شد و روشن کرد که می‌خواهد فیلمی ساخته شود که شامل چنین لحظات دردناک و شخصی باشد. راپاپورت به خاطر می‌آورد: «آیا اجازه می‌دهد یک پرتره واقعی و بسیار عمیق از او بسازیم، نه یک قطعه پفکی؟ “او در روز اول گفت بله.”

فیلمبرداری بیش از سه سال ادامه یافت، زیرا وضعیت Vervoort بدتر شد. او در نقطه‌ای از فیلم می‌گوید: «الان 38 ساله هستم، باید در اوج زندگی‌ام باشم، اما همه حرکاتم باعث درد می‌شود.» او همچنین در حال نابینایی بود و تشنج‌های مکرر و ناتوان‌کننده‌ای داشت. وروورت در سال ۲۰۱۶ به بی‌بی‌سی گفته بود: «ممکن است احساس خیلی خیلی بدی دارم، حمله صرع می‌گیرم، گریه می‌کنم، از درد جیغ می‌کشم. من به مقدار زیادی مسکن، والیوم، مورفین نیاز دارم.»

نتیجه یک پرتره 90 دقیقه ای صمیمی از وروورت است، در حالی که او آخرین سال های زندگی خود را طی می کند. وروورت با موهای سیخ دار مانند بلوند، تند، ماجراجو و با حس شوخ طبعی است. او با برخی از دوستانش به شوخی می گوید: «پارتی بعدی مراسم خاکسپاری من خواهد بود. روی صفحه نمایش اوج های شاد و هیجان انگیزی وجود دارد: بانجی جامپینگ با ویلچرش، چتربازی در فضای داخلی و مسابقه با لامبورگینی با راننده بلژیکی نیلز لاگرانژ، نوشیدن کاوا با دوستان. چیزهای پایینی وجود دارد که تماشای آنها سخت است: وروورت رنگ پریده و بیهوش روی مبل خود در حالی که والدین نگرانش سعی می کنند به او کمک کنند، یا در بیمارستان وصل شده به دستگاه هایی که از درد ژولیده می کنند.

این فیلم همچنین پرتره ای از دوستان و خانواده او است که با تصمیم او دست و پنجه نرم می کنند. یکی از دوستان در بازدید از دماغه سنگی در ساحل Lanzarote جایی که وروورت انتخاب کرده بود خاکسترش را پراکنده کند، می گوید: “من کاری را که او می خواهد انجام دهد قبول دارم، اما در واقع آن را دوست ندارم.” در لحظه‌ای دیگر، پدرش می‌گوید که دیگر نمی‌خواهد در سواحل بلژیک زندگی کند “وقتی شما در جایی در دریا پراکنده هستید”.

و سپس روزهای پایانی خود را آشکار کند. از همان ابتدا توافق شد که مرگ وروورت فیلمبرداری نشود. راپاپورت در آخرین مهمانی خداحافظی خود، دوربین خود را در پشت یک اتاق قرار می دهد و آخرین خداحافظی ها و سکوت های ناخوشایند را ثبت می کند، سپس ورود دکتر برای انجام آخرین آرزوی وروورت.

برای فیلمساز این یک پروژه منحصر به فرد بود. مرگ Vervoort پایان پروژه بود، اما همچنین از دست دادن کسی که او به عنوان یک دوست با او آشنا شده بود. “بله، من او را می شناختم. من او را دوست داشتم. راپاپورت گفت: ما اوقات بسیار خوبی با هم داشتیم. اما این یک دوستی معمولی نبود. کل رابطه بر اساس این تصمیمی بود که او گرفته بود… این همیشه در پس‌زمینه صحبت‌های ما، عکس‌های ما و همه چیز بود. اون جایی بود که داشت میرفت.»

راپاپورت که در حال حاضر از حامیان حق مردن است، امیدوار است که داستان Vervoort را به مخاطبان بین‌المللی برساند. فیلمساز اتانازی را یک حق انسانی می داند.

قطعاً مردم باید این حق را داشته باشند که بگویند آیا می‌خواهند یک پزشک در آخرین لحظه به آنها کمک کند یا خیر. اگر قرار باشد به هر حال بمیرند، این خودکشی نیست.» کارگردان گفت: حق مردن جان ماریکه وروورت را نجات داد: “او در سن 29 سالگی قرص هایش را جمع می کرد. او 12 سال بیشتر زندگی کرد، با شادی ها و اوج های فراوان و کارهای شگفت انگیزی انجام داد.”