سفر ماکرون به آفریقا: چه کسی در این قاره نفوذ بیشتری دارد؟ فرانسه، قبایل و واگنر

در سال 2017، در یک سخنرانی کلیدی در اواگادوگو، بورکینافاسو در مورد سیاست فرانسه در قبال آفریقا توسط رئیس جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون بیان شد. او اعلام کرد که دورانی که پاریس از مستعمرات سابق «حامی» می‌کرد، سرانجام به پایان رسیده است و یک رابطه جدید باید نه بر اساس یک سیستم نفوذ منسوخ، بلکه بر اساس نسل جدیدی از آفریقایی‌ها ایجاد شود.

تلاش دیگری برای ارائه یک “توافق جدید” در کاخ الیزه در روز دوشنبه، دو روز قبل از آغاز سفر ریاست جمهوری او به آفریقای مرکزی صورت گرفت. رئیس جمهوری پنجم از جمله پیشنهاد کرد الف کاهش قابل توجه در تعداد سربازان فرانسوی در این قاره و حرکت به سمت مدل «مدیریت مشترک» پایگاه های نظامی با کشورهای آفریقایی.

فرمول جدید «عمل‌گرایانه» ماکرون شامل سیاست امنیتی است که اخیراً برای پاریس (در مالی، جمهوری آفریقای مرکزی و بورکینافاسو) دردسرساز شده است و تأکید بیشتر بر تجارت.

ماکرون گفت که فرانسه باید بداند که در آفریقا منافعی دارد و باید با «نشان دادن نهایت احترام» به شرکای خود، آنها را کنار بگذارد.

سیاست جدید با قهرمانان قدیمی

هواپیمای رهبر فرانسه روز چهارشنبه در لیبرویل فرود آمد و در آنجا شرکت خواهد کرد “اجلاس یک جنگل”، اجلاسی که الیزه می گوید در مورد “راه حل های مشخص” برای نجات جنگل گابن، دومین جنگل بارانی بزرگ سیاره پس از آمازون، بحث خواهد کرد. گابن علاوه بر تنوع زیستی غنی، محل استقرار ارتش فرانسه نیز هست. این مکان یکی از چهار پایگاه دائمی فرانسه در این قاره است. در همین حال، این کشور به مدت 56 سال توسط قبیله بونگو اداره می شود.

مطابق با تیری ویرکولونمحقق انستیتوی فرانسوی روابط بین الملل (IFRI)، آفریقای مرکزی “کم دموکراتیک ترین بخش قاره” است.

مکرون پس از گابن به کشورهای همسایه آنگولا، کنگو برازاویل و جمهوری دموکراتیک کنگو سفر خواهد کرد. دومی از درگیری های داخلی رنج می برد، با درگیری با رواندا همسایه در مرز این کشورها.

اتحادیه حقوق بشر و ده ها تن دیگر سازمان های مردم نهاد فراخوان داده اند امانوئل مکرون سفر خود به کینشازا را “به احترام به حقوق بشر و دموکراسی” اختصاص خواهد داد. این برای کنگو-برازاویل نیز مناسب است: امانوئل مکرون دو ساله بود که دنیس ساسو نگوسو برای اولین بار در جمهوری به قدرت رسید.

آنگولای پرتغالی زبان، وابسته به سرمایه گذاران خارجی، سابقه استعماری با فرانسه ندارد، اما به گفته تیری ویرکلون، از نظر سیاسی با سایر کشورهای منطقه تفاوت چندانی ندارد: «آنگولا در وضعیت مشابهی قرار دارد: حزب حاکم در این کشور بوده است. رؤسای جمهور تغییر کرده اند، اما همان حزب در قدرت باقی مانده است.همه می دانند که دموکراسی در این منطقه در دستور کار نیست.

یک “بازار امیدوار کننده” برای گروه واگنر

در غیاب فرانسه، روابط نزدیک با این کشورها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. در اوت گذشته، نیروهای نظامی فرانسوی با مزدوران گروه واگنر در مالی، جایی که فرانسه در حال اجرای عملیات ضد جهادی برخان بود، جایگزین شدند.

نیروهای فرانسوی نیز به زودی بورکینافاسو را ترک خواهند کرد. تیری ویرکولون تلاش یوگنی پریگوژین برای نفوذ به بورکینافاسو و استفاده از آن به عنوان “سکوی تدارکاتی” را رد نمی کند. این در بیان شده است گزارش “منطقه خاکستری: حضور ارتش روسیه، مزدوران و جنایتکاران”، منتشر شده توسط NGO Global Initiative.

این کارشناس می‌گوید: «این بازار امیدوارکننده‌ای است، بسیاری از دولت‌ها در وضعیت امنیتی دشواری قرار دارند و به دنبال محافظت از بیرون هستند.

آیا نفوذ روسیه کوتاه مدت خواهد بود؟

علیرغم گسترش سریع، به نظر می رسد PMC های روسی برای تیری ویرکولون “بی اثر” هستند: “واگنرها در بهترین حالت قادر به تثبیت وضعیت هستند، اما نمی توانند درگیری را معکوس کنند و پویایی جدیدی ایجاد کنند.

با این حال، حضور چین در آفریقا محدود به حوزه اقتصادی است و این چیزی است که نفوذ پایدار پکن را تضمین می کند.

تیری ویرکلون می گوید: چین به مدت 20 سال، یعنی از ابتدای قرن، در آفریقا سرمایه گذاری کرده است. این امر آن را از روسیه که اخیراً ظهور کرده است متمایز می کند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، حتی به آفریقا به عنوان یک فرصت اقتصادی فکر نمی کرد.