اعتراضات ایران: چه چیزی باعث آنها شد؟ این بار با هم فرق دارند؟ آیا رژیم سقوط خواهد کرد؟

چه چیزی باعث اعتراضات ایران شد؟

پس از درگذشت مهسا امینی در 16 سپتامبر، ایران شاهد بزرگترین اعتراضات سال‌های اخیر بوده است.

پلیس اخلاق کشور – که وظیفه اجرای قوانین سختگیرانه در مورد لباس و رفتار را بر عهده دارد – این جوان 22 ساله را به دلیل عدم رعایت حجاب صحیح و پوشیدن شلوار جین تنگ دستگیر کرده بود.

خانواده او می گویند امینی مورد ضرب و شتم قرار گرفته و چندین ضربه به سرش زده اند. دولت و پلیس این اتهامات را رد کرده و ادعا کرده اند که مرگ او به دلیل “بیماری زمینه ای” بوده است.

چه کسی اعتراض می کند؟

تظاهرکنندگان این خط رسمی را رد کردند و اعتراضات همچنان در سراسر کشور ادامه دارد.

ایرانیان از هر سن، قومیت و جنسیت به تظاهرات پیوسته‌اند، اما عمدتاً نسل‌های جوان‌تر هستند که به خیابان‌ها آمده‌اند.

رامیار حسنی، سخنگوی سازمان حقوق بشر هنگاو می گوید: «زنان این موج اعتراض را آغاز کردند.

«اما بقیه پیوستند. زنان و مردان شانه به شانه هستند. همه ایران متحد است.»

برای اولین بار در تاریخ ایران بعد از انقلاب اسلامی این وحدت منحصر به فرد بین اقوام وجود دارد، همه یک شعار می دهند، مطالبه آنها یکی است.

اعتراضات چه شکلی به خود گرفته است؟

حسنی می‌گوید تقریباً از هر نوع اعتراض «مسالم‌آمیز، بدون خشونت» در ایران استفاده شده است.

در تظاهرات خیابانی بزرگ، که در تمام شهرهای بزرگ ایران و بسیاری از شهرهای کوچک رخ داده است، زنان حجاب خود را سوزانده اند و اغلب همزمان می رقصند و برخی دیگر موهای خود را کوتاه کرده اند.

اعتصاباتی در مدارس، دانشگاه ها و بخش حیاتی نفت کشور گزارش شده است، در حالی که مغازه ها بارها درهای خود را بسته اند.

تیم فوتبال ایران از خواندن سرود ملی خود خودداری کردند در جام جهانی قطر در 21 نوامبر و هواداران در خارج از ورزشگاه ها علیه رژیم شعار سر دادند.

درگیری‌های خشونت‌آمیز گاهی در داخل ایران رخ می‌دهد و معترضان ساختمان‌های نیروهای امنیتی را به آتش می‌کشند.

تظاهرات نیز داشته است به اروپا گسترش یافت. زنان از استکهلم تا آتن برای نشان دادن همبستگی قفل های خود را بسته اند.

رژیم چگونه پاسخ داده است؟

حسنی می‌گوید که نیروهای امنیتی از همان ابتدا «بسیار خشونت‌آمیز» معترضان را سرکوب کردند، به‌ویژه در مناطقی که اقلیت‌های قومی در آن زندگی می‌کنند، مانند کردستان و بلوچستان.

مردم به دلیل بوق زدن خودروهای خود در حمایت از معترضان مورد اصابت گلوله قرار گرفتند، در حالی که تعدادی از خبرنگاران (از جمله کسانی که اولین بار مرگ امینی را گزارش کردند)، وکلا، افراد مشهور، ستارگان ورزش و چهره های جامعه مدنی پشت میله های زندان حبس شدند.

بر اساس گزارش مستقر در ایالات متحده، تا دسامبر، حداقل 458 نفر از جمله 63 کودک کشته و صدها نفر زخمی شده اند. خبرگزاری فعالان حقوق بشر ایران. بیش از 18000 نفر بازداشت شده اند.

اما این ارقام احتمالاً بسیار بیشتر خواهد بود زیرا بسیاری از موارد گزارش نشده است.

دولت ایران می گوید بیش از 60 تن از نیروهای امنیتی کشته شده اند.

در مناطق کردنشین، نیروها، تسلیحات سنگین و خودروهای نظامی برای سرکوب معترضان مستقر شده اند. حسنی در اینجا ادعا می‌کند که مردم بی‌رویه کشته شده‌اند، و اضافه می‌کند که از انبارها برای بازداشت مردم در حین پر شدن زندان‌ها استفاده می‌شد.

وی همچنین شواهدی دریافت کرد که نشان می‌دهد در بخش‌هایی از کردستان، 50 مسلسل کالیبر به سوی غیرنظامیان شلیک شده است. این نوع سلاح معمولاً در مناطق جنگی مورد استفاده قرار می گیرد و گلوله هایی با اندازه 138 میلی متر از بالا به پایین استفاده می شود.

این رژیم کشورهای خارجی مانند ایالات متحده (که آن را «شیطان بزرگ» می نامد) و اسرائیل را به تحریک مخالفان متهم کرده است، اگرچه هیچ مدرکی در این مورد وجود ندارد.

قاضی عالی ایران در ماه نوامبر خواستار صدور احکام شدید برای “عناصر اصلی شورش” شد و گفت که اکنون زمان “پرهیز از ابراز همدردی بی مورد” است.

در ماه دسامبر، دولت ایران اولین معترض را برای به اصطلاح اعدام کرد افساد فی الارض (فساد فی الارض) — برانگیختن محکومیت شدید از فرانسه و آلمان انتظار می رود اعدام های بیشتری صورت گیرد.

زمینه چیست؟

خشم عمیقی در ایران نسبت به سیاست‌های اسلامی دولت، به‌ویژه سیاست‌های مربوط به لباس پوشیدن وجود دارد. حتی زمانی که حجاب (روسری) بود اجباری شده است در سال 1983 تظاهراتی وجود داشت — مخالفت هایی که از آن زمان تاکنون ادامه داشته است.

رولا، یک فعال سیاسی و محقق ایرانی که می‌خواست به دلایل امنیتی از هویت خود محافظت کند، می‌گوید که ناامیدی‌ها از زمانی که ابراهیم رئیسی، تندرو در سال ۲۰۲۱ رئیس‌جمهور شد و شروع به تشدید نظارت بر پوشش زنان کرد، بدتر شده است.

با این حال، اعتراضات به شکست اصلاحات نیز مربوط می شود.

شادی شار، وکیل حقوق بشر ایرانی، می‌گوید: «برای دهه‌ها، ایرانی‌ها روی ایده‌ای که رهبران اصلاح‌طلب وعده داده بودند سرمایه‌گذاری زیادی کردند.

اما هیچ اتفاقی نیفتاد… پیام اکنون بلند و واضح است، خود جمهوری اسلامی باید برود.»

روسای جمهور سابق حسن روحانی و محمد خاتمی تلاش کردند ایران را به غرب نزدیکتر کنند، محدودیت های اجتماعی را کاهش دهند و آزادی های دموکراتیک بیشتری را به ارمغان آورند، اگرچه این تلاش ها تا حد زیادی شکست خورد.

اضافه کردن توهین به آسیب، اقتصاد ایران در سال های اخیر سقوط کرده است، در حالی که نابرابری افزایش یافته است.

حسنی می‌گوید: «جوانان در خیابان‌ها پسران و دختران صاحبان قدرت را می‌بینند که زندگی مجللی دارند، در حالی که والدینشان ثروت مردم را غارت می‌کنند، در حالی که ایرانی‌های عادی آینده‌ای نمی‌بینند».

پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا از توافق هسته‌ای ایران – با هدف جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای – در سال 2018، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعمال شد و پول این کشور سقوط آزاد کرد و مردم عادی ایران بار سنگین این اقتصاد را متحمل شدند. ضربه می زند.

نسل Z ایران در ناآرامی ها چه نقشی دارد؟

بسیاری از معترضان زنان و مردان جوان هستند – یا کسانی که به نام نسل Z شناخته می شوند.

به گفته رولا، جهانی شدن و اینترنت این گروه را با از بین بردن «اختلافات فرهنگی بین جوانان خاورمیانه و اروپا» به اعتراض سوق داده است.

وقتی یک دختر جوان در ایران در شبکه‌های اجتماعی می‌بیند که همزمان باید به کلاس مذهبی اجباری برود، در حالی که مردم در جاهای دیگر جشن می‌گیرند… این مقایسه‌ای است که دیده نمی‌شود.»

در ایران، دانش‌آموزان باید در کلاس‌های اجباری اسلام، با قوانین پوشش اسلامی سخت‌گیرانه و تفکیک جنسیتی در مدارس و دانشگاه‌ها شرکت کنند.

چرا این اعتراضات با اعتراضات قبلی متفاوت است؟

چیزی که در مورد اعتراضات امروز منحصر به فرد است – بسیار بزرگتر و طولانی تر از اعتراضات در سال 2019 – این است که آنها تقریباً همه بخش های جامعه را متحد کرده اند.

رولا می گوید که در سال 2019 اقشار فقیرتر جامعه به افزایش قیمت سوخت اعتراض کردند، در حالی که ناآرامی در سال 2009 بیشتر بر “مسائل طبقه متوسط” تقلب در آرا متمرکز بود.

او مدعی است «دلیل ساده» این که اکنون وحدت بیشتر است، این است که امینی یک «دختر معمولی» بوده است.

او اهل یک شهر بزرگ یا یک فعال نبود. او را از خانواده اش گرفتند و به قتل رساندند… همدردی با آن بسیار آسان تر است.»

صدر می‌گوید: چیز دیگری که این اعتراض‌ها را از اعتراض‌های گذشته متمایز می‌کند، این است که نشان می‌دهد جمهوری اسلامی «مشروعیت خود را در میان حامیان اصلی خود از دست داده است» و معتقد است که این به دلیل «خشونت وحشتناکی» است که بر تظاهرکنندگان گذشته اعمال شده است.

“این مانند خونریزی داخلی در رژیم است که بدتر و بدتر می شود.”

برای اولین بار در سال‌های اخیر، ناآرامی‌های ضد دولتی در شهرهای سنتی‌تر و محافظه‌کارتر مانند قم و مشهد به وقوع پیوست.

آیا اروپا می تواند کاری انجام دهد؟

وزرای خارجه اتحادیه اروپا تحریم شد درباره ایران به دلیل سرکوب مرگبارش در نوامبر. 29 فرد و سه نهاد را با مسدود کردن دارایی ها و ممنوعیت سفر هدف قرار داد.

درخواست‌هایی از مقامات اروپایی برای انجام بیشتر و قطع روابط دیپلماتیک در تلاش برای افزایش فشار سیاسی بر دولت مطرح شده است.

صدر در حالی که از مقایسه دو “وضعیت وحشتناک” متنفر بود، گفت که ایران به همان اقدامی از سوی غرب نیاز دارد که نسبت به روسیه در مورد حمله به اوکراین نشان داده بود.

او گفت: «نخبگان نمی توانند از زندگی عادی خود لذت ببرند.

ایران در حال حاضر یکی از تحریم‌شده‌ترین کشورهای جهان است. صادرات بسیاری از کالاها مانند دارو و قطعات هواپیما مسدود شده است. این کشور همچنین از سیستم بانکی جهانی منجمد شده است.

به گفته رولا، چنین تحریمی برای «کالاهای ضروری» با «وابستگی کامل مردم» قدرت یک «نخبگان اشرافی» را افزایش داده است. [on the state] … به آنها اجازه می دهد غذا و دارو را به سلاح تبدیل کنند».

وی افزود: «این کار معکوس است.

تاثیر تحریم ها قابل بحث است. بسیاری استدلال می کنند که آنها ابزاری موثر برای اعمال فشار سیاسی بر دولت ها و تغییر رفتار آنها هستند. برخی دیگر ادعا می کنند که به طور نامتناسبی بر مردم عادی تأثیر می گذارند، نسبت به کسانی که آنها را اجرا می کنند خصومت ایجاد می کنند و به ندرت مؤثر هستند.

آیا اعتراضات می تواند رژیم را سرنگون کند؟

ناظران در مورد اینکه آیا ناآرامی ها می تواند رژیم را سرنگون کند یا خیر اختلاف نظر دارند.

با وجود سرکوب خشونت‌آمیز، اعتراض‌ها به‌طور پراکنده ادامه دارد و اکنون یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که از زمان انقلاب 1979 با آن مواجه شده است.

یکی از عوامل مهم می‌گوید که اگر رژیم متحد بماند و بخش‌هایی از نیروهای امنیتی فرار نکنند، رولا خواهد بود. آخرین پادشاه ایران در سال 1979 پس از فرار دسته جمعی از ارتش سقوط کرد.

اعتراضات منتهی به مرگ او ماه ها ادامه داشت و ادامه داشت.

ویدئوهایی از پیوستن پلیس ضدشورش به تظاهرات در رسانه های اجتماعی منتشر شده است، اما به نظر می رسد این یک رویداد جداگانه باشد.

رولا مدعی است که رژیم بیش از آن چیزی که به نظر می رسد با گزارش هایی از تنش های داخلی بر سر نحوه برخورد با معترضان دودسته است.

در ماه دسامبر، دادستان کل ایران مدعی شد که پلیس اخلاق لغو شده است. در حالی که این یک امتیاز قابل توجه از سوی دولت است، هنوز مشخص نیست که آیا در واقعیت اتفاق افتاده است یا خیر.

حجاب اجباری باقی می ماند و از راه های دیگر، مانند قوانین در مدارس، دانشگاه ها و محل کار، حتی اگر این نیرو منحل شود، قابل اجرا خواهد بود.

اگرچه ناآرامی ها با مرگ امینی آغاز شد، معترضان اکنون خواهان برکناری حکومت اسلامی هستند.

اکثر ناظران موافقند که در میان بخش های بزرگی از جمعیت که سیستم را فاسد و شکسته شده می دانند، مشروعیتی ندارد.

حسنی می‌گوید: «حتی اگر در ظاهر رژیم بتواند برای مدتی سرکوب کند. این موضوع تمام نمی‌شود».

ما از آستانه انقلاب عبور کرده ایم.