آیا طرح چین برای “جاده ابریشم سبز” به وعده های زیست محیطی عمل خواهد کرد؟ | چین

در ژوئیه 2019، چین فرش قرمز را برای نخست وزیر بنگلادش، شیخ حسینه پهن کرد. او که توسط دولت چین به پکن پرواز کرد، با گارد افتخاری و ضیافت پذیرایی شد و توسط رئیس جمهور، شی جین پینگ، و نخست وزیر، لی کچیانگ، پذیرایی شد. سه روز بعد، او با 9 قرارداد به ارزش میلیاردها دلار برای ساخت نیروگاه‌های برق و ارائه سایر کمک‌های توسعه به پایتخت خود، داکا بازگشت.

دیدار کوتاه حسینه به نفع هر دو کشور بود. پروژه‌های بزرگ زیرساختی جدید به ارتقای استانداردهای زندگی در بنگلادش کمک می‌کند، اما چین را قادر می‌سازد تا نفوذ خود را بر همسایه خود با بیش از 160 میلیون نفر تقویت کند.

آن وام‌ها و موافقت‌نامه‌ها بخش بسیار کوچکی از ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) را تشکیل می‌دادند – بزرگترین برنامه زیرساختی جهان از زمان طرح مارشال ایالات متحده برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم. این پروژه که به عنوان یک پروژه شاخص شی در سال 2013 راه اندازی شد، شامل سرمایه گذاری های چینی در جهان برای ساخت شبکه مدرن “جاده ابریشم” به ارزش تریلیون دلار می شود که شامل هزاران پروژه فردی در امتداد کریدورهای بین قاره ای بزرگ آسیا، آفریقا و اروپای شرقی است.

بین سال های 2000 تا 2017، چین حدود 843 میلیارد دلار در 165 کشور و بیش از 13000 پروژه سرمایه گذاری کرد که بسیاری از آنها مربوط به BRI بودند. آنها شامل خطوط راه آهن سریع السیر، نیروگاه های زغال سنگ و نیروگاه های آبی، بنادر، جاده ها، پل ها و توسعه گردشگری است. پول های چینی برای سدها، بیمارستان ها، معادن، خطوط لوله، کابل های فناوری اطلاعات و ساخت شهرهای جدید و ساختمان های پارلمان سرازیر شده است. بخش عمده ای از این پروژه ها به پروژه های حمل و نقل و نیرو اختصاص یافته است و طبق گزارش مورگان استنلی، کل سرمایه گذاری چین تا سال 2027 به 1.3 تریلیون دلار می رسد.

اما در حالی که بسیاری از رهبران جهان از BRI به عنوان راهی برای دریافت وام‌های ارزان قیمت و دریافت کمک‌های بلاعوض از بانک جهانی یا کشورهای ثروتمند استقبال کرده‌اند، با آشکار شدن هزینه‌های کامل زیست‌محیطی و اجتماعی وام‌های چین و خطر کشورهایشان، محتاط‌تر می‌شوند. غرق شدن در بدهی

تهدیدات تنوع زیستی

بسیاری از پروژه های BRI شامل انتقال جاده ها و خطوط حمل و نقل ریلی از میان برخی از غنی ترین مکان های بیولوژیکی جهان است. در یک مطالعه، صندوق جهانی حیات وحش و HSBC هشدار دادند که BRI می تواند بر بسیاری از نقاط حیاتی تنوع زیستی تأثیر بگذارد و 265 گونه در معرض تهدید مانند ببر آمور، لک لک های سفید شرقی و پانداهای غول پیکر را به خطر بیندازد.

محقق دانشگاه کوئینزلند، دیویا ناراین، نویسنده اصلی مطالعه منتشر شده در Nature در مورد حفاظت از تنوع زیستی برای BRI، می گوید این ابتکار به طور بالقوه “خطرناک ترین پروژه زیست محیطی در تاریخ” است که آماده تغییر حمل و نقل و تجارت جهانی است. او می‌گوید: «از آنجایی که راهروها و سایر پروژه‌های آن از بکرترین و آسیب‌پذیرترین اکوسیستم‌های جهان عبور می‌کنند، تأثیرات فوق‌العاده‌ای بر محیط‌زیست خواهد داشت».

ناراین از پایگاه داده پروژه های بانک جهانی BRI محاسبه کرده است که 33 پروژه بزرگ حمل و نقل شامل 9500 مایل (15000 کیلومتر) راه آهن و جاده، پیشنهاد یا برنامه ریزی شده است و 48 سد بزرگ برق آبی تحت برنامه BRI برنامه ریزی یا در دست ساخت هستند. ناراین می‌گوید و بسیاری از پروژه‌های تمام‌شده قبلاً بسیار آسیب‌رسان بوده‌اند.

یک سد غول‌پیکر بر روی یکی از شاخه‌های رودخانه مکونگ در کامبوج و یک خط راه آهن اصلی که از چین به لائوس می‌رود، هر دو منجر به جنگل‌زدایی و اخراج اجباری هزاران خانواده شد. نیروگاه‌های زغال‌سنگ در پاکستان، کنیا، اندونزی و صربستان اعتراض‌هایی را به دلیل آلودگی برانگیخته‌اند، در حالی که پروژه‌های راه‌آهن و راه‌آهن در مالزی و جاهای دیگر از طریق اکوسیستم‌های شکننده شخم زده‌اند. راه‌آهنی در کنیا که از پارک ملی نایروبی عبور می‌کند و قرار است تا پارک ملی Tsavo، یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های حیات‌وحش آفریقا گسترش یابد، به‌شدت مورد مخالفت محافظان قرار گرفته است.

به گفته ناراین، خسارات زیادی وارد شده است زیرا بودجه چین برای پروژه‌های BRI، برخلاف وام‌های ضمیمه شده به بانک جهانی یا برنامه‌های کمکی بیشتر کشورهای ثروتمند، فاقد محدودیت‌هایی برای حفاظت از تنوع زیستی است. شرکت‌ها و مؤسسات مالی چینی که در خارج از کشور کار می‌کنند، فقط باید از «اصل کشور میزبان» پیروی کنند، به این معنی که اغلب فقط باید قوانین محیطی و اجتماعی محلی را رعایت کنند.

ناراین دریافت که تنها یکی از 35 سرمایه‌گذار چینی که به عنوان پشتیبان مجموعه‌ای از پروژه‌ها شناسایی شده‌اند، خواستار هرگونه حفاظتی برای حفاظت از طبیعت هستند. او نتیجه گرفت که، اگر این تغییر نکند، پروژه‌های زیربنایی BRI همچنان مضر خواهند بود.

یک مطالعه بزرگ از 13427 پروژه با بودجه چین منتشر شده توسط AidData در دانشگاه ویلیام و مری در ویلیامزبورگ، ویرجینیا، نشان داد که بیش از یک پروژه از هر سه پروژه با “مشکلات اجرایی عمده” مانند فساد یا اعتراضات زیست محیطی مواجه شده است. بر اساس این مطالعه، تعداد فزاینده‌ای از پروژه‌ها، از جمله فرودگاه جدید در سیرالئون و توسعه بندرهای بزرگ در تانزانیا و میانمار، لغو، کوچک‌سازی شده‌اند یا از بین رفته‌اند.

واکنش شدیدی به BRI از سوی منتقدان کشورهای ثروتمند صورت گرفته است که به این نکته اشاره می‌کنند که چین بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در نیروگاه‌های تولید زغال سنگ در جهان است. طبق گزارش سال 2019 موسسه اقتصاد انرژی و تحلیل مالی مستقر در اوهایو، چین از طریق پروژه های BRI خود بیش از یک چهارم تمام نیروگاه های زغال سنگ جدید در حال توسعه در جاهای دیگر را تامین مالی می کرد – حتی در شرایطی که بانک جهانی و کشورهای ثروتمند متعهد شده بودند که این کار را انجام دهند. تقریباً تمام تأمین مالی زغال سنگ پایان می یابد.

جاده ابریشم سبز

چین با انتقاد از اینکه BRI اهداف آب و هوایی سازمان ملل را تهدید می کند، از ابتکارات جدیدی برای تغییر نام خود به عنوان «جاده ابریشم سبز» خبر داد. در آوریل 2019، شی اعلام کرد که BRI باید “برای محافظت از خانه مشترکی که در آن زندگی می کنیم” از پایداری استقبال کند. در سال 2020، او گفت که چین قصد دارد تا سال 2030 انتشار کربن را به اوج برساند و تا سال 2060 کربن خنثی شود.

در سال 2021، شی جینپینگ در مجمع عمومی سازمان ملل متعهد شد که به حمایت از پروژه های جدید انرژی زغال سنگ در خارج از کشور پایان دهد. این امر در مارس 2022 با دستورالعمل جدیدی از کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین دنبال شد که به نظر می رسید بانک ها و توسعه دهندگان چینی را متعهد به افزایش استانداردهای ساخت و ساز و تامین مالی کند. دستورالعمل جدید می گوید که BRI “سبز” باید تا سال 2030 ایجاد شود، در حالی که تا سال 2025 پیشگیری از خطرات زیست محیطی پروژه های BRI به طور قابل توجهی بهبود خواهد یافت.

اما تحلیلگرانی مانند ناراین خاطرنشان می‌کنند که دستورالعمل‌های جدید معنای کمی دارند، زیرا BRI به صورت مرکزی اداره نمی‌شود و هیچ بانک چینی که پروژه‌های BRI را تامین مالی می‌کند، الزامات الزام‌آوری برای حفاظت از تنوع زیستی یا کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در خارج از کشور ندارد. او در ایمیلی نوشت: «این دستورالعمل‌ها آرزویی هستند و بانک‌ها را ملزم نمی‌کنند که استانداردهای زیست‌محیطی اجباری را وضع کنند». متأسفانه، این هنوز هم وجود دارد.»

علاوه بر این، گستردگی و گستردگی گسترده BRI و سهولت وام برای پروژه‌های بزرگ توسط بانک‌های دولتی چین، به این اتهامات منجر شده است که این یک ابزار ژئوپلیتیکی سیاست خارجی است تا چین را به قدرتمندترین کشور جهان تبدیل کند. به بهانه ساخت زیرساخت.

منابع در چین می پذیرند که پروژه های BRI اغلب مقررات زیست محیطی را دور می زدند و به تنوع زیستی محلی، به ویژه در روزهای اولیه آسیب می زدند. اما با افزایش رقابت با ایالات متحده بر سر آب و هوا و رهبری جهانی، چین به طور فزاینده ای به استانداردهای سبز توجه کرده است.

“در اوج BRI، چین در حال دویدن برای امضای قرارداد بود [memorandums of understanding] اسکات موریس، کارشناس ارشد مرکز توسعه جهانی در واشنگتن و نویسنده گزارشی درباره پروژه بزرگ راه آهن چین-لائوس BRI می گوید: در مورد پروژه هایی که هرگز نباید ساخته می شدند. اکنون من فکر می کنم که چین، در سطحی جدی، در حال بازنگری است. آنها با واکنش سیاسی و ریسک مالی مرتبط با آسیب های زیست محیطی مواجه هستند. بسیاری از جوامع محلی [around the world] ناراضی هستند آنها در حال بازنگری در مدل BRI هستند.

کریستوف ندوپیل وانگ، مدیر مؤسس مرکز توسعه و مالی سبز و دانشیار دانشگاه فودان در شانگهای، می‌گوید: «صدور دستورالعمل‌های جدید بلافاصله به شیوه‌های سبز تبدیل نمی‌شود».

“راهنما با قانون یکسان نیست و توسعه دهندگان لزوما نمی دانند. [Nevertheless] چین واقعاً در تلاش است تا استانداردهای ساخت و ساز و تأمین مالی خود را به سطح دیگری برساند. من 95 درصد مطمئن هستم که دیگر نیروگاه زغال سنگ توسط چین ساخته نخواهد شد. استثناهایی وجود خواهد داشت، اما در سطح جهانی در حال حاضر هیچ حمایتی از زغال سنگ وجود ندارد. تمام سوخت های فسیلی [projects] در حال حذف شدن هستند. سدهای آبی به تدریج حذف خواهند شد انرژی های تجدیدپذیر از حاشیه به هسته BRI در حال حرکت است. شتاب می گیرد.

اما ویلیام لارنس زیست‌شناس، مدیر مرکز علوم محیطی و پایداری گرمسیری در دانشگاه جیمز کوک در کرنز، استرالیا، همچنان بدبین است. او می‌گوید: «BRI همچنان تأثیر عمده‌ای بر اکوسیستم‌ها خواهد داشت: چین گفته است که کربن کم، سبز و پایدار خواهد بود، اما چیزی جز این نیست». «جاده‌های جدید همچنان جنگل‌ها را از بین می‌برند، مسیرهای حمل‌ونقل همچنان تنوع زیستی را در مقیاس بزرگ از بین خواهند برد. چین می گوید از دستورالعمل های زیست محیطی پیروی خواهد کرد، اما تاریخ نشان داده است که این حفاظت ها وجود ندارند.

فنلاند می‌گوید علیرغم این گمان‌ها مبنی بر اینکه اکثر پروژه‌های چینی به سختی تحت تأثیر «سبز شدن» BRI قرار خواهند گرفت، این کشور از ابتدای سال 2020 هیچ نیروگاه زغال سنگ خارجی جدیدی تحت این BRI تأمین مالی نکرده است و بسیاری از پروژه‌ها لغو یا تعلیق شده‌اند. مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (Crea).

بر اساس یک مقاله توجیهی توسط ایزابلا سوارز، تحلیلگر Crea، 15 کارخانه زغال سنگ که حدود 12.8 گیگاوات برق تولید می کردند تاکنون لغو شده اند، اما 18 پروژه با ظرفیت ترکیبی 19.2 گیگاوات ممکن است همچنان ادامه داشته باشند زیرا حامیان قبلا مجوزها را تضمین کرده اند. و تامین مالی یا با توسعه صنعتی گره خورده اند. او می‌گوید: «چین ممکن است به تأمین مالی یا ساخت پروژه‌های زغال‌سنگ جدید تحت BRI ادامه دهد، زیرا یک خلأ به این معنی است که برخی از پروژه‌هایی که از قبل برنامه‌ریزی شده ممکن است انجام شوند».

طرح رقیب

در اوایل سال جاری، ایالات متحده و سایر کشورهای G7، از ترس اینکه BRI چین را قادر می سازد تا با تامین مالی پروژه های زیرساختی سخت در کشورهای فقیر، رهبری ژئوپلیتیک جهانی را در دست بگیرد، طرحی رقیب را اجرا کردند که هدف آن سرمایه گذاری 600 میلیارد دلاری تنها در پنج سال آینده است.

جزئیات آنچه که مشارکت برای زیرساخت و سرمایه گذاری جهانی (PGII) نامیده می شود هنوز مبهم است. اما به جای وام دادن به کشورها برای ساخت جاده‌ها، راه‌آهن‌ها، بنادر و سدها، نشانه‌های اولیه حاکی از آن است که چین با تأمین مالی پروژه‌های «نرم» مانند نیروگاه‌های خورشیدی در مقیاس صنعتی، یک مرکز تولید واکسن در آفریقا و… با نفوذ چین در کشورهای در حال توسعه مقابله خواهد کرد. زیرساخت های دیجیتالی که آسیا و آفریقا را به هم مرتبط می کند. تاکنون، ایالات متحده و اتحادیه اروپا متعهد شده اند که به ترتیب 200 و 317 میلیارد دلار جذب کنند.

در حال حاضر، PGII قول می دهد کمتر از BRI به محیط زیست آسیب برساند. اما با رقابت ژئوپلیتیکی بین بلوک های قدرت جهانی شدید و در حال رشد، ترس این است که PGII – حتی با استانداردهای ساخت و ساز بالاتر – به دنبال رقابت با BRI در مقیاس باشد، با نفوذ ناگزیر بر محیط جهانی.