رونمایی موزه تهران از شاهکارهای هنر غرب که دهه‌ها پنهان مانده بود | ایران

برخی از ارزشمندترین آثار هنر معاصر غرب جهان برای اولین بار پس از چند دهه در تهران رونمایی شدند.

رئیس جمهور ایران، ابراهیم رئیسی، روحانی تندرو، از نفوذ غرب انتقاد می کند. مقامات “هنرمندان منحرف” را به دلیل “حمله به فرهنگ انقلابی ایران” محکوم کرده اند. و جمهوری اسلامی با سرعت بخشیدن به برنامه هسته‌ای خود و توقف تلاش‌های دیپلماتیک، بیشتر وارد تقابل با آمریکا و اروپا شده است.

اما تناقضات در پایتخت ایران فراوان است، جایی که هزاران مرد و زن پاشنه بلند به شاهکارهای مینیمالیستی و مفهومی قرن نوزدهم و بیستم آمریکایی و اروپایی که تابستان امسال برای اولین بار در موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش درآمدند، نگاه کردند.

در یک بعد از ظهر اخیر در اوت، منتقدان هنری و دانشجویان به نقاشی دیواری مارسل دوشان به نام شیشه‌ی بزرگ در سال 1915 نگاه کردند، که مدت‌ها به عنوان کاوشی در مورد سرخوردگی شهوانی تعبیر می‌شد.

همچنین یک مجسمه نادر 4 متری (13 فوت) بدون عنوان توسط دونالد جاد، پیشگام مینیمالیست آمریکایی و یکی از شناخته شده ترین قطعات سریال مکعب باز سول لویت، در میان آثار مهم دیگر به نمایش گذاشته شد. مجسمه جاد، آرایه افقی از صفحات برنجی و آلومینیومی لاکی، میلیون‌ها دلار ارزش دارد.

بابک بهاری که برای چهارمین بار از نمایشگاه 130 اثر از زمان افتتاحیه در خردادماه بازدید می کند، گفت: برپایی نمایشی با چنین مضمونی و چنین آثاری اقدامی جسورانه است که جسارت زیادی می خواهد. حتی در غرب نیز این آثار در مرکز بحث و گفتگو قرار دارند.

دولت شاه مورد حمایت غرب ایران، محمدرضا پهلوی، و همسرش، ملکه سابق فرح پهلوی، موزه را ساختند و در اواخر دهه 1970، زمانی که نفت رونق گرفت و اقتصادهای غربی دچار رکود شد، این موزه را ساختند و این مجموعه چند میلیارد دلاری را به دست آوردند.

پس از افتتاح، آثاری از پابلو پیکاسو، مارک روتکو، کلود مونه، جکسون پولاک و دیگر نام‌های بزرگ را به نمایش گذاشت و جایگاه فرهنگی ایران را در صحنه جهانی ارتقا داد.

اما تنها دو سال بعد، در سال 1979، روحانیون شیعه شاه را برکنار کردند و آثار هنری را در خزانه موزه جمع کردند. برخی از نقاشی‌ها – کوبیست، سوررئالیست، امپرسیونیست، هنر پاپ – برای چندین دهه دیده نشدند تا از توهین به ارزش‌های اسلامی و توجه به حساسیت‌های غربی جلوگیری کنند.

اما در دوران گرم شدن در سیاست ایران، این هنر دوباره شروع به ظهور کرد. در حالی که نقاشی‌های اندی وارهول از پهلوی‌ها و برخی از برهنه‌ها هنوز در زیرزمین پنهان هستند، با کاهش محدودیت‌های فرهنگی ایران، بسیاری از مجموعه‌های این هنرمند با سر و صدای زیادی به نمایش درآمده است.

نمایشگاه در حال اجرا در مورد مینیمالیسم با حضور 34 هنرمند غربی توجه خاصی را به خود جلب کرده است. موزه گفت که بیش از 17000 نفر از زمان راه اندازی این آثار را مشاهده کرده اند که تقریبا دو برابر نمایش های قبلی است.

بهرنگ صمدزادگان، کیوریتور، علاقه‌ی تازه‌ای به هنر مفهومی را که برای اولین بار در دهه 1960 با استفاده از مضامین سیاسی و بیرون بردن هنر از گالری‌های سنتی و ورود به جهان گسترده‌تر، مخاطبان را شوکه کرد، نسبت می‌دهد.

سخنگوی موزه، حسن نوفرستی، گفت که حجم جمعیتی که به نمایشگاه می آیند، که در اواسط سپتامبر به پایان می رسد، نشان دهنده هیجان تجربه شاهکارهای مدرن است که مدت ها پنهان شده بود.

همچنین نشان دهنده اشتهای ماندگار نسل جوان ایران برای هنر است. بیش از 50 درصد از جمعیت 85 میلیونی این کشور زیر 30 سال سن دارند.

علیرغم انزوای جهانی عمیق کشورشان، و ترس از اینکه آزادی های اجتماعی و فرهنگی محدود آنها ممکن است تحت حکومت منتخب یک سال پیش محدود شود، جوانان ایرانی به طور فزاینده ای در حال کاوش در دنیای هنر بین المللی در رسانه های اجتماعی هستند. گالری های جدید سر و صدا می کنند. دانشکده های هنر و معماری در حال رونق هستند.

محمد شهسواری، دانشجوی 20 ساله معماری که در مقابل سازه مکعبی لویت ایستاده است، گفت: «اینها آثار هنری خوبی هستند، شما نمی خواهید از آنها تقلید کنید. “در عوض، شما از آنها الهام می گیرید.”