چگونه خانواده راجاپاکسا پس از 15 سال در اوج در سریلانکا سقوط کردند | سری لانکا

برای هفته‌ها معترضان در سریلانکا شعار «به خانه برو، گوتا» سر می‌دادند. اکنون گوتابایا راجاپاکسا، رئیس جمهور، به نظر می رسد که به دنبال یکی باشد. اولین ایستگاه او مالدیو بود که دیشب به آن رسید. امارات متحده عربی ممکن است مقصد نهایی باشد.

سقوط خانواده راجاپاکسا دیدنی بوده است. در سراسر منطقه و فراتر از آن طنین انداز شده است. به گفته تحلیلگران، حاکم سریلانکا قربانی مهم بحران هزینه زندگی در جهان بوده است. در دوردست آفریقای جنوبی، یک مجری برنامه گفتگو پرسید که آیا هزینه های سرسام آور زندگی در آنجا می تواند پایانی برای حزب حاکم باشد. دیگران هم همین سوال را می پرسند.

اما مورد سریلانکا، یک مکان استثنایی به تمام معنا، به راحتی قابل انتقال نیست، اگرچه برای هر رهبر یا معترضی درس‌هایی وجود دارد.

داستان با برادر راجاپاکسا، ماهیندا، آغاز می‌شود که در سال 2005 با نشان دادن خود به عنوان مردی ساده از جنوب روستایی که در برابر نخبگان سیاسی کلان‌شهری و غربی در کلمبو، پایتخت ایستاده، قدرت را به دست آورد. او در هیچ جایی آنقدر که وانمود می کرد مردمی بود نبود، اما مهم نبود. او همچنین وعده پایان دادن به جنگ داخلی خونین ده ها ساله علیه گروهی از جدایی طلبان تامیل در شمال سریلانکا را داد.

این به درستی و به طرز وحشیانه ای ارائه شد. راجاپاکساها به دنبال هدایت و تشدید موج حاصل از حمایت در میان اکثریت سینهالی سریلانکا بودند. موج شوونیسم یکی از پیامدهای آن بود. دیگری احساس توانمندی بود که راجاپاکساها را به خرج کردن مبالغ هنگفت وام گرفته شده برای پروژه های زیربنایی عظیم با ارزش مشکوک سوق داد. دومین برد ماهیندا در سال 2010 به دست آمد.

در سال 2019، این گوتابایا بود که قدرت را برای خانواده به دست آورد و با ارائه رهبری قوی و تکنوکرات به رأی دهندگان، دولت ائتلافی را شکست داد. این امر برای یک حوزه انتخابیه جدید جذابیت داشت: هنوز سینهالی و ملی گرا، اما تحصیل کرده، شهری، غربی، با دانش فنی. جذابیت گوتابایا با بمب گذاری های افراط گرایان اسلام گرا در یکشنبه عید پاک همان سال افزایش یافت.

چیزی که هیچ کس انتظارش را نداشت بی کفایتی محض حکومت استبدادی فزاینده او بود. مالیات‌ها کاهش یافت، نرخ‌های بهره کاهش یافت، وام‌های هنگفت جدید جستجو شد، پول چاپ شد – همه در زمان نامناسبی. کووید باعث فروپاشی گردشگری و حواله‌ها شد که هر دو منبع بزرگ ارز خارجی هستند. تصمیم برای ارگانیک کردن کشاورزی در سریلانکا – عمدتاً تلاشی برای سبز کردن ناتوانی در تهیه کود – کل بخش را از بین برد. به زودی، سریلانکا در یک فروپاشی کامل اقتصادی قرار گرفت.

گوتابایا یک سیاستمدار بسیار ضعیف بود. او خود را با شارلاتان ها محاصره کرد… فقط به مردم دستور می داد. آلن کینان، مشاور ارشد گروه بین‌المللی بحران در سریلانکا، می‌گوید: «او قادر به مجذوب کردن کسی، بستن قراردادها یا تغییر مسیر در زمان نبود.

اتهامات فساد سیستماتیک باعث افزایش شدید قیمت ها، قطع برق و کمبود دارو شد. با وجود رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، وزیر دارایی و ده‌ها مقام ارشد کشور، همه از یک خانواده، تنها یک جهت می‌توانست برای نشان دادن انگشت اتهام وجود داشته باشد.

این ممکن است یک انقلاب نباشد – سریلانکا دارای یک سنت طولانی و تثبیت شده از دموکراسی است، هرچند که در سال های اخیر دچار تنش شده است – اما این یک تحول عظیم است. احتمال بازگشت خانواده به قدرت حداقل برای چندین سال بعید است.

کینان گفت: «نام تجاری راجاپاکسا برای مدت طولانی، اگر نه برای همیشه، تقریباً از بین رفته است. خبر خوب دیگر این است که جنبش اعتراضی شکاف های اجتماعی و طبقاتی را در سریلانکا به گونه ای پر کرده است که چند دهه است آن را دیده اند. خوش بینان احتمال ریشه یابی بینش و روحیه ملی جدید را می بینند.

برخی دیگر نگران هستند که سال ها شعارهای اکثریتی تأثیر داشته است. ماهیندا و گوتابایا هر دو از ناسیونالیسم سینهالی که احیا شده بود به طرق مختلف بهره برداری کردند. یک روش جدید می تواند به همان اندازه موثر باشد. برای همگان واضح است که هیچ راه حل سریع سیاسی یا اقتصادی برای یک کشور بسیار آشفته وجود ندارد.

چارو لاتا هوگ از چاتم هاوس گفت: “انرژی در خیابان وجود دارد، اما حرکت از آن به قرار دادن سریلانکا در مسیر واقعی بهبودی دشوار خواهد بود.”

رهبران دیگر در جنوب آسیا و فراتر از آن از کتاب بازی مشابه راجاپاکسا پیروی کرده اند. با توجه به اینکه اقتصادها در همه جا تحت فشار شدید قرار دارند، بسیاری با علاقه تماشاگر خواهند بود.

از یک طرف، کوکتل سمی راجاپاکساس تقریباً 15 سال قدرت را برای خانواده به ارمغان آورد و آنچه به عنوان ثروت بسیار زیاد گزارش شده است. از سوی دیگر، گوتابایا در نهایت به نیروی هوایی سریلانکا دستور داد تا او را از کشور خارج کنند، زیرا گزارش شده است که مقامات غیرنظامی مهاجرت سعی کردند از فرار او جلوگیری کنند. زمانی که معترضان در استخر ریاست جمهوری شیرجه می زنند و هیچ سوختی برای لیموزین وجود ندارد، گیر افتادن در دام کابوس های ناسیونالیستی مستبد است. برخی از محاسبات بسیار بدبینانه در حال حاضر در راهروهای قدرت در پایتخت های بسیاری از کشورهای در حال توسعه انجام می شود.