پوتین سابقه جنایات دارد. نیروهای روسیه در اوکراین تا کجا پیش خواهند رفت؟ | کنت راث

آنیروهای روسیه که به اوکراین حمله می‌کنند با مقاومت قوی‌تر و مؤثرتر از آنچه کرملین احتمالاً پیش‌بینی می‌کرد، مواجه می‌شوند، سؤال بزرگ این است: بعد از آن چه می‌شود. ارتش روسیه سابقه مواجهه با چنین مقاومتی را با نقض جدی قوانین جنگ، از جمله هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان و قرار دادن آنها در معرض حملات بی‌مورد و نامتناسب دارد.

بین سال‌های 2015 و 2016، بمباران‌های روسیه و سوریه عمدتاً بخش‌های تحت کنترل مخالفان شرق حلب، بزرگترین شهر کشور از نظر جمعیت را ویران کرد. در شرایطی که ساکنان تحت محاصره تنبیهی و همچنین حملات بی رویه با مهمات خوشه ای و بمب های بشکه ای، سلاح های آتش زا و بمب های انفجاری قوی بودند، نیروهای مخالف در نهایت تسلیم شدند.

نیروهای روسی همین تاکتیک ها را بعداً در غوطه شرقی و ادلب تکرار کردند که به همان اندازه نتایج ویرانگر داشت. آنها عمدا بیمارستان ها، بازارها، مدارس و ساختمان های آپارتمانی را بمباران کردند، در برخی موارد مکررا. هدف این بود که زندگی را برای غیرنظامیان چنان دشوار کند که آنها را ترک کنند، نیروهای مخالف را منزوی کرده و ورود نیروهای زمینی سوریه را آسان‌تر کند.

با این حال، در حلب و ادلب، نیروهای روسی عمدتاً از آسمان عمل کردند. با درگیر شدن نیروهای زمینی روسیه در اوکراین، شاید نزدیک‌ترین تشابه به وضعیت امروز، جنگ دوم در چچن بین سال‌های 1999 و 2000 باشد، زمانی که نیروهای روسی با نمایش گسترده قدرت آتش، گروزنی، پایتخت را کاملا ویران کردند. در سال 2003 سازمان ملل گروزنی را «ویران‌شده‌ترین شهر روی زمین» نامید. نیروهای روسی همچنین چندین قتل عام را مرتکب شدند، هزاران نفر را شکنجه و به زور ناپدید کردند، و در عملیات‌های «ماپ‌آپ» به سوء استفاده‌های شدید دیگری دست زدند.

در حال حاضر نشانه هایی وجود دارد که نیروهای روسی در اوکراین در مسیری مشابه بی رویه حرکت می کنند، اما این روزهای اولیه است. نیروهای روسیه در شرق از مهمات خوشه‌ای استفاده کرده‌اند که غیرنظامیان را نه تنها در استفاده اولیه، بلکه در مورد مهمات منفجر نشده قابل توجهی که از خود به جای می‌گذارند، به خطر می‌اندازد. اگرچه نه روسیه و نه اوکراین به معاهده ممنوعیت مهمات خوشه‌ای ملحق نشده‌اند، اما این حملات منع جنگ بدون تبعیض را نقض می‌کند، بخش قدیمی حقوق بین‌الملل عرفی که در کنوانسیون‌های ژنو و پروتکل‌های آن تدوین شده است، که هر دو دولت آن را تصویب کرده‌اند.

علاوه بر این، با شلیک موشک‌های بالستیک و توپخانه، نیروهای روسی از سلاح‌های انفجاری با تأثیرات گسترده استفاده می‌کنند که در مناطق پرجمعیت کاملاً نامناسب است. و آنها ممکن است در حال حرکت باشند تا پایتخت، کیف، و دومین شهر بزرگ، خارکف، را محاصره کنند و محاصره کنند. اگرچه محاصره یک تاکتیک قانونی است، اما می تواند زمینه را برای سوء استفاده جدی از غیرنظامیان در منطقه محاصره شده فراهم کند.

بنابراین برای متوقف کردن مارپیچ بدتر جنگ های بی رویه که غیرنظامیان اوکراینی بی شماری را به خطر می اندازد، چه کاری می توان انجام داد؟ درباره اینکه چگونه بسیاری از پست‌های حملات در رسانه‌های اجتماعی می‌توانند با مستندسازی و عمومی کردن جنایات جنگی به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کنند، صحبت شده است. اما حملات در سوریه نیز به شکلی وظیفه‌آمیز به‌صورت ویدئویی مستند شده و بدون تأثیر کافی در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد.

در مورد ادلب، فشار بین المللی برای توقف بمباران هدفمند ساختمان های غیرنظامی کارساز بود. فشار نظامی ناشی از حملات هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه به نیروهای سوری، فشار دیپلماتیک از سوی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، و آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان و محکومیت های مکرر اعضای شورای امنیت سازمان ملل، موفق شد حملات روسیه را در مارس 2020 متوقف کند. تا حد زیادی، از سر گرفته نشد.

اما خطرات سیاسی در اوکراین بیشتر است، جایی که میراث پوتین اکنون در خطر است. و فشار بسیار شدیدتری از قبل بر کرملین وارد شده است.

چشم انداز تعقیب بین المللی برای جنایات جنگی همچنان یک عامل تعدیل کننده بالقوه است. از آنجایی که سوریه هرگز به دادگاه کیفری بین المللی (ICC) نپیوست، این دادگاه صلاحیت رسیدگی به جنایات جدی ارتکابی در آنجا را نداشته است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد یک نهاد مستقر در ژنو برای جمع آوری و حفظ شواهد جنایات جدی ایجاد کرد. این سازمان به پیگرد ملی مقامات سوری، به ویژه در آلمان، تحت مفهوم صلاحیت جهانی کمک کرده است. اما حتی اگر دیده بان حقوق بشر مسئولیت فرماندهی جنایات جنگی در ادلب را تا پوتین دنبال کرد، هیچ یک از مقامات روسی متهم نشده اند. برای شروع دیر نیست.

بیشتر به این نکته، دادگاه کیفری بین‌المللی صلاحیت رسیدگی به جنایات جدی ارتکابی در اوکراین را بر اساس اعلامیه‌های ارائه شده توسط دولت اوکراین دارد. در حال حاضر دادستان دیوان بین المللی کیفری تحقیقاتی را اعلام کرده است و 39 عضو دادگاه از او حمایت می کنند. اکنون جامعه بین‌المللی باید اطمینان حاصل کند که این تحقیقات و کار گسترده‌تر دادگاه به طور کامل از منابع برخوردار است.

در نهایت، قدرتمندترین عامل بازدارنده از جنایات ارتش روسیه ممکن است مردم روسیه باشند. با وجود احتمال زیاد دستگیری، ده ها هزار روس در اعتراض به خیابان ها آمده اند. بیش از یک میلیون نفر طومار ضد جنگ را امضا کرده اند و افراد سرشناس مختلف – هنرمندان، موسیقیدانان، دانشگاهیان، نویسندگان – نامه های سرگشاده علیه جنگ امضا کرده اند.

بحث های اضطراری درباره اوکراین در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در حال محکومیت جهانی و ایجاد مکانیسم ویژه ای برای نظارت، گزارش و جمع آوری شواهد جنایات جنگی در اوکراین است. این نهادهای سازمان ملل باید مکانیسم مشابهی را برای سرکوب در روسیه نیز ایجاد کنند. به همین ترتیب، همانطور که دولت های جهان تحریم های هدفمندی را علیه افرادی که در جنگ و سرکوب همدست هستند، اعمال می کنند، باید تا حد امکان از آسیب رساندن به روس های عادی خودداری کنند. ایستادن در کنار مردم روسیه در حالی که تلاش می کنند تاکتیک های وحشیانه پوتین را مهار کنند، ممکن است بهترین ابزار ما برای جلوگیری از تبدیل شدن کیف و خارکف به حلب و گروزنی بعدی باشد.