سازمان تجارت جهانی با یک هفته ساخت و ساز واکسن مواجه است | لری الیوت ویراستار اقتصاد

آ بحران در سازمان تجارت جهانی سال‌هاست که در حال شکل‌گیری است و اکنون به نظر می‌رسد که رو به پایان است. هنگامی که وزرای بازرگانی برای گفتگو در ژنو در این هفته گرد هم می آیند، نقاط عطف بالقوه زیادی وجود دارد، اما در نهایت آنها به یک موضوع خلاصه می شوند: واکسن ها.

به زبان ساده، اعضای WTO باید تصمیم بگیرند که آیا از حمایت حق ثبت اختراع برای درمان‌های کووید-19 توسعه‌یافته در غرب چشم پوشی می‌کنند تا کشورهای فقیرتر بتوانند واکسن‌های ارزان‌تر خود را تولید کنند. آنچه که این جلسه باید انجام دهد این است که به توافقی معنادار دست یابد که شامل چشم پوشی از قوانین ثبت اختراع نه فقط برای همه گیری فعلی بلکه برای هر بیماری همه گیر آینده باشد. اگر این کار را انجام دهد، سازمان تجارت جهانی یک روز دیگر زنده خواهد ماند. تمام مسائل آزاردهنده دیگر – و تعداد زیادی از آنها وجود دارد – در این راه حل و فصل خواهند شد یا از بین خواهند رفت.

از سوی دیگر، اگر وضعیت موجود (یا چیزی نزدیک به آن) حاکم باشد، به سختی می توان آینده زیادی را برای سازمان تجارت جهانی به عنوان یک سازمان چندجانبه دید. پیام دولت های کشورهای توسعه یافته ثروتمند به کشورهای در حال توسعه با صدای بلند و واضح به گوش خواهد رسید: ما مراقب خودمان هستیم.

کشورهای ثروتمندتر در مورد لزوم به اشتراک گذاشتن مزایای پیشرفت های به دست آمده برای مبارزه با کووید-19 همه چیز را به صدا در می آورند، اما در عمل آنها در دو سال گذشته در گفت و گوهای خود پاشنه گذاشته اند. سوئیس، اتحادیه اروپا، بریتانیا و ایالات متحده – که همگی دارای بخش های دارویی قوی و قدرتمند هستند – سعی کرده اند هر گونه چشم پوشی از TRIPS (حقوق مالکیت معنوی مرتبط با تجارت) را تا حد ممکن ضعیف و محدود کنند.

به یک معنا، این امر اجتناب ناپذیر است. مذاکرات تجاری در واقع این نیست که کدام بخش از اقتصاد یک کشور به روی رقابت باز می شود. آنها در مورد بخش ها و گروه های ذینفعی هستند که یک کشور به دنبال محافظت از آنهاست. استدلالی که توسط شرکت‌های داروسازی غربی مطرح می‌شود این است که توسعه داروهای جدید یک تجارت طولانی، پرهزینه و پرخطر است، بنابراین بدون حمایت از حق ثبت اختراع، پیشرفت‌های پزشکی کمتری وجود خواهد داشت.

کشورهای فقیرتر در مورد لزوم پاداش دادن به ایده های خوب بحث نمی کنند. چیزی که آنها به آن اعتراض دارند، سیستمی است که منجر به شکاف جهانی شده است که شاهد ارائه کامل محافظت از کووید در غرب بوده است، در حالی که کمتر از 18 درصد از مردم در کشورهای کم درآمد حداقل یک دوز دریافت کرده اند.

به رهبری هند و آفریقای جنوبی، کشورهای در حال توسعه به شدت در سازمان تجارت جهانی لابی کرده اند تا از حقوق مالکیت معنوی چشم پوشی شود تا بتوانند نسخه های خود را از درمان هایی که به طور گسترده در کشورهای ثروتمند موجود است تولید کنند. آنها رژیم کنونی را به عنوان تثبیت کننده “واکسن آپارتاید” می دانند.

مذاکرات در جلسه این هفته وزیران به اوج خود می رسد و نشانه ها خوب نیست. نشست‌های بین‌المللی موفقیت‌آمیز شامل وزرا می‌شود که در آخرین لحظه وارد می‌شوند تا چند موضوع باقی‌مانده را حل و فصل کنند که می‌توان با اندکی معامله سیاسی با آنها موافقت کرد. جلساتی که در آن چیزهای زیادی در دستور کار است و چیزهای زیادی که احزاب مختلف را از هم جدا می کند، مستعد فروپاشی است. و بسیاری از موضوعات بحث برانگیز دیگر – کشاورزی، شیلات، تجارت الکترونیک و مکانیسم رسیدگی به اختلافات تجاری – علاوه بر حقوق مالکیت معنوی وجود دارد.

همه اینها باعث می شود که این هفته برای سازمان تجارت جهانی و مدیر کل آن، نگوزی اوکونجو-ایویلا، یک هفته خوب یا شکسته شود. وزیر دارایی سابق نیجریه به عنوان رئیس سازمان تجارت جهانی انتخاب شد تا حدی به این دلیل که او یک اپراتور سیاسی بود تا یک متخصص تجارت. گفتگوها در ژنو در بحث‌های محرمانه میان تکنوکرات‌ها غرق شده بود: چیزی که لازم بود کسی بود که چند سر را به هم بکوبد.

همانطور که Okonjo-Iweala خودش اعتراف می کند، این کار دشوارتر از آنچه او تصور می کرد بوده است، و تلاش های او برای سرعت بخشیدن به پیشرفت همیشه به خوبی انجام نشده است. اما همانطور که پیشینیان او در این شغل دریافتند، اداره WTO به دلایل پیچیده و ساده کار آسانی نیست. پیچیده است زیرا قراردادهای تجاری طبیعتاً امور فنی بسیار بالایی هستند که خود را به کشمکش های طولانی می کشاند. ساده است زیرا در اصل سازمان تجارت جهانی ناکارآمدترین سازمان چندجانبه است.

کشورهای توسعه‌یافته غربی از زمان تأسیس بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در کنفرانس برتون وودز در سال 1944، کنترل آن‌ها را در دست دارند. متحدان یعنی می توان تصمیم گرفت.

سازمان تجارت جهانی به گونه ای طراحی شده است که متفاوت باشد. تصمیمات بر اساس اتفاق آرا اتخاذ می شود، بنابراین در اصل یک کشور کوچک می تواند جلوی پیشرفت را بگیرد. در عمل هرگز چنین اتفاقی نمی افتد، اما با وجود این، سیستم حکومتی کار را برای دولت های ثروتمند غربی دشوارتر می کند تا پیشنهادات خود را از طریق بولدوزر انجام دهند.

کشورهای بازارهای نوظهور بزرگتر – چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی در میان آنها – نشان داده اند که بسیار مایل به مقاومت در برابر تلاش های اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای رسیدن به توافق خود و سپس تحمیل آن به بقیه جهان هستند. مقامات تجاری در واشنگتن و بروکسل ترجیح می دهند اگر مدل دوجانبه قدیمی هنوز وجود داشته باشد اما اینطور نیست. فشارهایی برای WTO وجود دارد که بیشتر به یک سازمان چندجانبه تبدیل شود، جایی که گروه‌هایی از کشورها معاملات خود را قطع می‌کنند. جای تعجب نیست که کشورهای در حال توسعه بزرگتر دلیلی نمی بینند که WTO باید مطابق با منافع گروه های تجاری در اروپا و آمریکای شمالی اداره شود.

به همین دلیل است که واکسن ها یک موضوع توتمیک هستند. همانطور که نیک دیردن، از گروه کمپین عدالت جهانی اکنون می گوید، سازمانی که «نمی تواند قوانین تجاری بزرگ خود را تغییر دهد تا امکان افزایش سریع داروهایی را که به شدت برای پایان دادن به یک بیماری همه گیر جهانی مورد نیاز است، مناسب نیست. هدف».

وظیفه WTO در چند روز آینده اثبات اشتباه دیردن است. در حال حاضر، به نظر می رسد یک سفارش بلند است.