چرا اردوغان ترکیه سعی دارد خود را به عنوان میانجی اصلی بین روسیه و اوکراین معرفی کند؟

از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در 24 فوریه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، خود را تنها کسی می داند که می تواند به عنوان میانجی بین دو کشور متخاصم عمل کند – که منعکس کننده تلاش این کشور برای تامین حجم دیپلماتیک بیشتر در کشورهای غیرغربی است. سرمایه ها

تلاش های صلح آمیز اردوغان باعث شد آنکارا میزبان دو نشست روسیه و اوکراین در ماه مارس باشد. او ابتدا در 10 مارس از وزرای خارجه و سپس هیئت های هر دو کشور در 29 مارس استقبال کرد.

یک ماه بعد، اردوغان اعتبار دیپلماتیک خود را با هماهنگی مبادله زندانیان بین ایالات متحده و روسیه تقویت کرد.

از آن زمان مقامات ترکیه با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در جریان سفر به کیف دیدار کردند و اردوغان بعداً تمایل خود را برای دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای پیگیری توافق ابراز کرد.

تلاش اردوغان برای نشان دادن خود به عنوان یک بازیگر بزرگ دیپلماتیک و صلح طلب در مناقشه مخالف روسیه و اوکراین را می توان تا حدی با روابط عمیق اقتصادی که آنکارا را به مسکو مرتبط می کند و با تلاش متوقف شده ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا توضیح داد.

پیوندهایی که پیوند می زند

بر اساس نظرسنجی ماه ژانویه توسط متروپول، شهروندان ترکیه بین اینکه آیا سیاست خارجی کشورشان باید بر غرب متمرکز شود یا نگاه به شرق، اختلاف نظر دارند. کمتر از 39.5 درصد از پاسخ دهندگان روابط نزدیک تر با روسیه و چین را انتخاب کردند و 37.5 درصد اتحادیه اروپا و ایالات متحده را ترجیح دادند.

اردوغان بر این اساس خط مشی را دنبال می کند و تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم می کند و در عین حال به ناتو نیز تحقیر می کند و به عنوان مثال استدلال می کند که “شروع درگیری به دلیل سال ها توسعه طلبی است که به توافقات پس از فروپاشی دیوار برلین احترام نمی گذارد.” .

در رابطه با روابط با کیف، جامعه قابل توجهی از تاتارهای قومی ترک – به ویژه در کریمه – دو کشور را به هم پیوند می دهد. این توضیح می دهد که چرا یکی از اعضای گردان آزوف، که خود را مسلمان و اصالتاً تاتار معرفی می کرد، مستقیماً از رئیس جمهور ترکیه درخواست کرد تا کارخانه فولاد آزوفستال در ماریوپل را در 5 می تخلیه کند.

وی سپس گفت: “ما دائماً از آسمان، از دریا و از زمین بمباران می شویم. لطفاً اقدامات لازم را برای تخلیه مردم از جمله پرسنل نظامی از قلمرو آزوستال انجام دهید. به این کابوس پایان دهید.”

همچنین روابط اقتصادی و نظامی بین آنکارا و کیف وجود دارد. ترکیه سرمایه‌گذار خارجی اصلی در اوکراین در سال 2020 بود و روابط در سال 2021 هم در بخش تجاری و هم در بخش نظامی تقویت شد.

بر اساس توافقنامه بین دو کشور که توسط پارلمان اوکراین به تصویب رسید، آنکارا متعهد شد 18.5 میلیون دلار به کیف کمک کند تا نیازهای نظامی خود را برآورده کند. این توافق همچنین باعث شد که ترکیه متعهد شود “تضمین امنیت و صلح” را در منطقه استراتژیک دریای سیاه ارائه کند.

Léo Péria-Peigné، محقق اندیشکده IFRI به یورونیوز گفت: «این دو کشور را می توان دوستان نامید. بین سال 2019 و شروع جنگ، زلنسکی و اردوغان حداقل 6 بار یکدیگر را دیدند.

ناتو: دوست دارید از شما متنفر باشم؟

علاوه بر این، علیرغم عضویت در ناتو، مقامات ترکیه در مواقعی مواضع تحریک آمیزی را در مورد ائتلاف فراآتلانتیک اتخاذ کرده اند و یا حتی اقدامات نافرمانی آشکاری انجام داده اند.

تصمیم به خرید سامانه موشکی اس-400 ساخت روسیه باعث شد آنکارا در سال 2017 از برنامه توسعه اف-35 اخراج شود. همچنین به تحریم بخش دفاعی آمریکا بر اساس قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم ها (Caatsa) منجر شد. در سال 2017، کشورهایی که تسلیحات دفاعی از روسیه خریداری می کنند، مجازات می شود.

با این حال، در سپتامبر 2021، اردوغان تمایل خود را برای خرید دومین قسط از موشک های اس-400 ابراز کرد.

مارک پیرینی، سفیر سابق اتحادیه اروپا در ترکیه و محقق در کارنگی اروپا در بروکسل، به یورونیوز گفت: «برای روسیه، این یک حرکت کلیدی برای پیوند بیشتر یک عضو ناتو بود که نقشی کلیدی در خاورمیانه بازی می‌کند.

آنکارا تنها سه هفته پس از کودتای نافرجام سال 2016، مذاکراتی را با مسکو آغاز کرد که اردوغان حتی به دخالت ناتو در آن مشکوک بود. پیرینی استدلال کرد که احتمالاً به همین دلیل است که تصمیم گرفت به مسکو روی آورد.

سلیم کونرالپ، سفیر سابق ترکیه در اتحادیه اروپا تاکید کرد: “ترکیه به زندانی روابط اقتصادی با روسیه تبدیل شده است، که در عین حال، به دلیل تعلق به ناتو، جاه طلبی های ژئوپلیتیکی با آن ندارد. این وضعیت بسیار عجیبی است.”

وی همچنین به یورونیوز گفت: «اگرچه باید همیشه در نظر داشت که روسیه، چه پیروز شده باشد چه نباشد، همچنان به ترکیه نیاز خواهد داشت، که از طریق آن خطوط لوله گاز به اروپا می گذرد و از آنجا صادرات زیادی دارد و در حال ساخت نیروگاه هسته ای است».

روابط اقتصادی با روسیه در طول سال‌ها بر اساس آنچه کارشناسان «وابستگی متقابل نامتقارن» می‌خوانند، شکل گرفته است، به این معنی که این روابط نامتعادل و به نفع کرملین است.

روسیه یک سوم گاز وارداتی ترکیه را تامین می کند در حالی که روس اتم، یک شرکت دولتی، در حال توسعه اولین نیروگاه هسته ای ترکیه است که انتظار می رود از سال 2025 حدود 10 درصد از برق این کشور را تولید کند. روسیه همچنین سومین شریک تجاری ترکیه است.

دریای سیاه، تنگه ها و کنوانسیون مونترو

همچنین پیوند این دو کشور موقعیت جغرافیایی آنها و مهمتر از همه اهمیتی است که منطقه دریای سیاه برای هر دو ایفا می کند.

دریای سیاه و تنگه هایی که از آن عبور می کنند به دلایل مختلف در مرکز تصمیمات استراتژیک اردوغان در سال های اخیر قرار داشته اند. در جریان تهاجم روسیه که رهبر ترکیه آن را تهدیدی برای ثبات اقتصادی و در عین حال فرصتی برای تقویت اعتبار ژئوپلیتیکی خود می دانست.

کنوانسیون مونترو که در سال 1936 توسط ترکیه، فرانسه، یونان، رومانی، بریتانیا، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی امضا شد، به ترکیه اجازه کنترل این منطقه را داده است. هدف آن تنظیم عبور کشتی های تجاری و جنگی از تنگه های بسفر و داردانل است. این کنوانسیون تصریح می کند که در جریان درگیری، ترکیه ممکن است عبور از تنگه کشتی های نظامی کشورهای متخاصم را ممنوع کند.

پیرینی توضیح داد: «در ابتدا اردوغان به بن بست رسید، وقتی که متوجه جدی بودن درگیری شد، تصمیم گرفت تنگه ها را ببندد. این تصمیمی است که از سوی دیگر، هم به نفع ناتو و هم روسیه است، روسیه به عنوان یک کشور متجاوز که به ویژه در بخش اول درگیری، به تدارکات بیشتری نیاز داشت، بیشتر مجازات می شود.

هم آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا و هم سفیر روسیه در ترکیه از اعمال ماده 19 کنوانسیون مونترو استقبال کردند.

در صورت طولانی شدن درگیری، آنکارا در هر صورت می تواند از انزوای نهایی روسیه – قدرت دریایی پیشرو در دریای سیاه – برای حفظ روابط با سایر شرکای تجاری و تحمیل خود در این منطقه بهره مند شود.

Péria-Peigné تصریح کرد: این منطقه بسیار مهم است زیرا منبع انرژی است که نسبتاً اخیراً کشف شده است. رئیس‌جمهور ترکیه بیش از یک سال است که تلاش می‌کند منابع تامین انرژی را متنوع کند و حتی گاهی با اتحادیه اروپا به‌ویژه یونان درگیر شده است.

علاوه بر این، تصادفی نیست که منطقه ای که عملیات نظامی روسیه در آن متمرکز است، نه تنها در تهاجم فعلی، بلکه در الحاق غیرقانونی کریمه در سال 2014، منطقه ای است که مشرف به دریای سیاه است: به عبارت دیگر، یک منبع انرژی است. و یک خاکریز اساسی برای توسعه طلبی ناتو، که رومانی، بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، اسلواکی و اسلوونی در سال 2004 به آن پیوستند.

با این حال، ترکیه همیشه حضور نظامی ناتو در دریای سیاه را نادیده گرفته است و برای مثال از مشارکت در ایجاد یک هماهنگی دریایی محدود پیشنهاد شده توسط رومانی خودداری کرده است.

ترکیه خواهان صلح است

در عین حال، آنکارا نگران توسعه طلبی روسیه در منطقه است. پس ترکیه تا چه حد می‌تواند نقش میانجی را ایفا کند و آشکارا از ناتو حمایت نکند؟

کونرالپ گفت: اردوغان هنوز خط قرمزی نکشیده که فراتر از آن ابتکار روسیه را تحمل نکند.

وی افزود: صادقانه بگویم که اکنون زمینه میانجیگری را نمی بینم، اما صلح قطعا به نفع آنکارا است زیرا روابط اقتصادی و دیپلماتیک بسیار قوی با مسکو دارد.

کونرالپ افزود که بخش انرژی تنها بخشی نیست که از روابط خوب بین دو کشور سود می برد. بخش ساختمان نیز روابط قوی با روسیه دارد.

وی خاطرنشان کرد: بر خلاف کشورهای اروپایی و آمریکا، ترکیه شرکت‌های زیادی دارد که مجوز ساخت در روسیه گرفته‌اند، شرکت‌هایی که ناگزیر از تحریم‌های دیگر کشورهای غربی آسیب می‌بینند.

اینها فشار زیادی بر آنکارا برای پیوستن به تحریم‌های سنگین اعمال شده علیه روسیه ندارند.

حداقل به این دلیل که اقتصاد داخلی از تجربه بهترین دوره خود فاصله زیادی دارد. لیر ترکیه از زمان شروع جنگ ارزش بیشتری در برابر دلار از دست داده است و روندی را تشدید کرده است که نرخ تورم را در مارس گذشته به 61 درصد رساند.

یک سال دیگر انتخابات برگزار می شود و کونرالپ توضیح داد که تمرکز نگرانی شهروندان ترکیه نه سیاست خارجی بلکه ثبات اقتصادی است.

از سوی دیگر، پریا پینه دیدگاه متفاوتی دارد: «من فکر می‌کنم که نقش میانجی که اردوغان ایفا می‌کند دقیقاً کاهش مداخله‌گری سیاست خارجی در سال‌های اخیر است تا خود را به رای‌دهندگانش به‌عنوان فردی بی‌طرف‌تر و معتدل‌تر نشان دهد. شکل.”

با این حال، همه افراد مورد سوال در یک چیز موافق هستند: ترکیه نیز خواهان صلح است. مشکل اینجاست که در حال حاضر نه اوکراین، نه ناتو و نه روسیه به نظر نمی‌توانند برای پایان دادن به جنگ تلاش کنند.